Klasik Türk Müziğine katkı sağlayan Ermeni bestekârlar
Ermeniler, Osmanlı'nın "millet-i sadıkası" olarak bilinen bir milletti. Asırlar boyunca Osmanlı himayesinde yaşayan Ermeniler, sanat ve zanaatın birçok alanına önemli katkılarda bulunarak adeta bir kültür mozaiği oluşturdular. O alanlardan biri de Türk müziğiydi. "Kimseye etmem şikâyet", "Gamzedeyim deva bulmam", "Bu akşam gün batarken gel" gibi en meşhur eserlerle Klasik Türk Müziğine katkı yapan Ermeni bestekârları sizler için derledik.
Giriş Tarihi: 22.10.2018
13:41
Güncelleme Tarihi: 22.10.2018
18:04
Kemani Serkis Efendi, 1885 yılında İstanbul'da doğdu.
Üsküdarlı kemençeci Onnik Efendi'in oğlu olan Serkis Efendi, ünlü kemani Aleksan Ağa'nın öğrencisiydi.
1910'lu yıllara gelindiğinde, İstanbul genelinde nam salmış, aranan bir sanatçı haline gelmişti. Rast makamına Kürdi dörtlüsü ilave ederek Rast - Kürdi makamını oluşturdu.
1921 yılında ailesiyle birlikte Fransa'ya göç eden Kemani Serkis Efendi, 1943 yılında Paris'te hayata gözlerini yumdu.
Bugün dillerden dillere dolanan "Kimseye etmem şikâyet ağlarım ben halime" adlı Nihavend makamındaki ünlü Klasik Türk müziği eserinin bestesi Kemani Serkis Efendi'ye aittir.
"Kimseye etmem şikâyet ağlarım ben halime" adlı eseri dinlemek için tıklayın.
1836 yılında Sungurlu'da doğdu. İlköğrenimini Ermeni mektebinde tamamladıktan sonra, babası tarafından müderris Ömer Efendi'nin medresesine verilen Serkis Nurluyan, kendi çabasıyla Arapça ve Farsça öğrendi.
Bütün âşıklar gibi bağlama çalmakta mahareti vardı. Büyük İslam sufilerinin bağlı oldukları Vücudiyye mezhebini kabul ettiğini gösteren bir takım manzumeleri olduğu gibi, Bektaşi ve Hurufi olduğunu, Fazlullah-ı Hurufi'ye ve onun Cavidan'ına inandığını itiraf eden parçaları da pek çoktur.
Udi, hanende ve şair olan Serkis Nurluyan, 1888 yılında ölmüştür. Günümüze ulaşan dört şarkısı içinde şüphesiz en meşhuru "Hoş ola bu nev-bahar ey gül sana" adlı Buselik makamı eseridir.
TATYOS ENKSERCİYAN (KEMANİ TATYOS EFENDİ)
Besteci, keman ve kanun sanatçısı Tatyos Enkserciyan, 1858 yılında Ortaköy'de doğdu. Babası Monakyan, bir Ermeni Kilisesinde müzisyendi. Tatyos, Ortaköy'deki Ermeni okulunu bitirdikten sonra zanaatkâr olması için önce bir çilingire sonra bir saatçiye çırak olarak verildi.
Müziğe olan düşkünlüğü nedeniyle dayısından kanun dersleri alan Tatyos Efendi, daha sonra keman çalmayı öğrendi.
Eserlerinin çoğu nota bilmesine rağmen kayıt altına alınmadığı için unutulmuştur. Tatyos Efendi, birçok bestesine güfte de yazmış, çağının gerekleri ve sanat anlayışına göre güzel saz ve söz eserleri bestelemiştir.
Uşşak makamındaki "Bu akşam gün batarken gel" ve "Gamzedeyim deva bulmam" adlı eserleri oldukça meşhurdur.
"Gamzedeyim deva bulmam" adlı eseri dinlemek için tıklayın.
Doğum tarihi bilinmeyen, kanuni Vitali Efendi, uzun süre PTT memuru olarak görev yaptı.
Dar-üt Talim-i Musiki Heyeti'nde yer alan Vitali Efendi, 1935 yılında İstanbul'da yaşamını yitirdi.
"Hakipayin oldun artık üzme bu can-ü teni" adlı Kürdilihicazkâr makamı eseri onun en çok tanınan bestesidir.
YERVANT APRAHAM KAPRİEL EBEYAN
1869 yılında doğan Yervant Apraham Kapriel Ebeyan, hem müzisyen hem de rahipti.
Levon Hancıyan ile Türk Müziği çalıştı. 1958 yılında öldü.
"Yalnız bırakıp gitme bu akşam yine erken" adlı Uşşâk makamı eseri onun en yaygın olarak bilinen bestesidir.