Arama
İçimizdeki güç: Öz güven
Kişinin kendine duyduğu güveni ifade eden öz güven, insanlık için oldukça önemli bir kavramdır. Öz güvenin birçok parametresi vardır. Kişinin kendisiyle, çevresiyle, olanaklarıyla, yaşamı nasıl anladığıyla, yetenekleriyle dünyaya bakışıyla, ona sunulanlarla ya da sunulmayanlarla ilgili bir kavramdır. Öz güveni oluşturan iki önemli duygu değerlilik ve yeterliliktir. Peki değerlilik ve yeterlilik nedir? Öz güven sonradan kazanılabilir mi?
Uzman Psikolojik Danışman Safiye Yeniyurt, çocuğun değerlilik duygusunu arttırmayı ebeveynler için,
"Bir başarı kutusu, iyilik kutusu, iyi davranışlar kutusu mu olsun şeklinde çocuğa sorabiliriz. Örneğin bir ayakkabı kutusundan başarı kutusu oluşturarak çocuğun ismini yazıyoruz. İçerisine oluşturacağımız yazılar tamamen kişisel, bu kesinlikle olamaz diyebileceğimiz bir durum yok. Yeter ki o çocuk oradan olumlu duygulanımlar kazansın. Değerlilik hissetsin, başardığı şeyleri görsün. Ya da çocuk uyudu. Yatağının üzerinde bir post-it ile uyandırın. O post-itin üzerinde " Kedilere mama verme davranışın çok inceydi veya sen resim konusunda çok iyisin, dün resimlerine baktım da hayran kaldım gibi adımlarını yansıtmak, bolca onu gördüğümüz ona yansıtmak düşüncenize ne kadar kıymetli aslında uyanıyorsunuz bir post-it var ve onlar bu başarılar kutusunda veya anılar defterinde birikiyor. Bazen sadece bir resim yaptığı bir davranışı çıktı alıp onu bir kutuya koyduğumuzda çocuğun kendisine değerlilik kaynakları bol miktarda artmış oluyor." cümleleriyle somutlaştırarak örneklendirdi.
"Her çocuğun başarısız olduğu alanlar olabilir." diyen Yeniyurt, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme bozukluğu yaşayan çocukların ebeveynleri için de öneriler de bulundu.
"Ama başarılı olduğu, yeterli hissettiği, iyi olduğu alanlar mutlaka vardır. Özellikle böyle bir dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme bozukluğu yaşayan çocuklar çeşitli güçlüklerde olumsuz eleştiriyi çok alıyorlar. Öz güven birimi aşağı çevrilmiş oluyor. Biz onu biraz daha yukarı yükseltmek için o pozitif geri bildirimleri biraz daha çıkaralım resimde mi iyi? O kadar olumsuzluğun arasında resimde iyiyse resmini alıp çerçeveletelim. Aile arasında bir resim sergisi yapabiliriz."
◼ Özgül öğrenme nedir?
Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG) bireysel olarak uygulanan standart testlerde, çocuğun yaşı, ölçülen zekâ düzeyi ve verilen eğitim göz önünde bulundurulduğunda okuma, matematik ve yazılı anlatım konularında, akranlarına oranla daha geride olmasıdır. Özgül Öğrenme Güçlüğü kavramı "disleksi" (okuma alanında güçlük), "disgrafi" ( yazı yazmada güçlük) ve "diskakuli" (matematik alanında güçlük) kavramlarının hepsini kapsar.
"Otoriter anne - baba öz güveni zedeler."
Prof. Dr. Ali Eryılmaz:
"Otoriter ve aşırı koruyucu olduğumuzda çocuk, deneme yanılma yapmamaya, kendi kapasitesine inanmamaya başlıyor. Diyor ki ben güçsüz, etkisiz biriyim. Peki ileride ne yapacak bu güçsüz ve etkisiz kişi? Büyüdüğünde, yetişkin olduğunda sürekli kendisini destekleyecek insanlar aramaya çalışacak ve daha da kötüsü terkedilmekten korkacaklar. Terkedilmekten korktuğu için, çok enterasan bu insanların karşılaştığı, destek aldığı insanlarda zarar verici. Onları istismar ve ihmal edenleri buluyorlar, çok enterasan."
◼ Otoriterlik nedir?
Otoriterlik, bir kişinin, astlarının, akrabalarının veya meslektaşlarının görevleri üzerinde sıkı kontrol isteğini ifade eder. Otoriter ebeveynler, çocuklarına olan sevgilerini çok az gösterirler, sanki onlardan uzakmışlarcasına, onları başarıları için takdir etmezler. Bu tür ebeveynler kendi çocuklarına astları gibi davranır, çocuklarına uymak zorunda oldukları emir ve talimatları verirler. Çocukların ihtiyaçlarına, isteklerine ve görüşlerine önem vermez. Kurallarından ödün vermezler.
Öz güven kazanmanın yolları
➡ Yapamadığınız şeylere değil, yapabildiklerinize odaklanın.
➡ Kişisel bakımınıza ve giysilerinize özen gösterin.
➡ Hayır, demeyi öğrenin.
➡ Başarısızlık korkusuyla mücadele edip onu yenin.
➡ Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmayı bırakın.
➡ Yapıcı olmayan eleştirileri kabul etmeyin.
➡ Gerçekçi hedefler koyarak bunlar için gerekli çabayı gösterin.
➡ Her insan gibi kendimizin de hata yapabileceğinin farkında olup kendinize karşı katı olmayın.
➡ Yapmak istediğimiz işleri mükemmeli yakalamak uğruna ertelemeyin.