Arama
Çocuklarda dijital bağımlılık
Yirminci yüzyılla beraber teknoloji hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Özellikle akıllı telefon, tablet ve bilgisayar kullanım yaşı her geçen gün düşüyor. Bu durum ister istemez birtakım sorunların da ortaya çıkmasına sebebiyet veriyor. Özellikle ergenlik çağındaki çocukların elinde kontrolsüz kullanıma açık olan internet, gençlerin sanal dünyanın karanlık yüzüne sürüklenmesine sebep oluyor. Peki bu noktada ailelere hangi görevler düşüyor?
💠 Günümüzde çocukların vakitlerinin çoğunu internet, televizyon, bilgisayar, akıllı telefonlar ve diğer elektronik aletler gibi çeşitli eğlence mecraları karşısında geçirdiklerini görürüz. Çocukların muhatap oldukları medyalar karşısında akıllıca tercihler yapabilmelerine yardımcı olabilmek için ebeveynlerin çocuklarının medya alışkanlıklarını takip etmeleri gerekir. Ebeveynlerin bu süreçte teknolojik cihazları tamamen yasaklamaları değil belirli bir kısıtlama getirmeleri uygun görülür.
💠 Uzman Psikolog Ayşenur Bayraktar konuyla ilgili; "İnternet bağlantısını keseceksiniz, tableti sınırlandıracaksınız. Bazı çocuklar ben ders araştırıyorum diyor. Ders için kullandığı bunun biraz daha dışında kalıyor. Ama benim kastettiğim video izleme, arkadaşlarıyla konuşma, oyun oynama gibi süreçler. Burada biz kısıtlayacağız" ifadelerini kullanıyor.
💠 Teknolojiyi dozunda kullanmak oldukça önemlidir. Dijital bilincin oluşması için dijital okuryazarlık büyük önem arz eder. Bu teknolojiyi yetkin bir biçimde kullanmak, anlamak ve farkındalık oluşturmak oldukça mühimdir. Çocuklar, akranlarıyla gerçek ortamda buluşmalı, farklı etkinliklerde bulunmalıdır. Bu noktada dijital detoks yapılabilir.
Dijital detoks bir kişinin telefon, televizyon, bilgisayar, tablet ve sosyal medya siteleri gibi teknolojik cihazları kullanmaktan kaçındığı bir süreyi ifade eder. Genellikle gerçek hayattaki sosyal etkileşimlere dikkat dağıtmadan odaklanmanın bir yolu olarak görülür. Böylece insanlar dijital cihazlardan en azından geçici bir süre vazgeçer ve bağımlılıktan kaynaklanan stresi bırakabilirler. Düzenli bir şekilde teknoloji detoksu yapmak her yaştan insan için gereklidir.
💠 Dijital detoks, özellikle çocuklar ve gençler için önemli olabilir. Beyinleri hala gelişmekte olan çocuklar, teknolojinin vücut ve sinir sistemi üzerindeki olumsuz etkilerine daha açıktır. Bu nedenle ekran süresinin sınırlandırılması sağlığımızı ve refahımızı korumak için çok önemlidir.
💠 Ebeveynlerin çocuklarını aşırı yüklenmeden korumaları gerekir. Bu nedenle, ebeveynler teknoloji kullanımıyla ilgili net sınırlar koymalı ve denetlemelidir. Bununla birlikte anne ve babanın çocuk için önemli bir rol model olduğu unutulmamalıdır.
Bu süreçte ne yapmaları gerektiğiyle ilgili Psikolog Ayşenur Bayraktar ebeveynlere şu tavsiyelerde bulundu:
"Çocuğumuza interneti kullandırırken peki biz salonda ne yapıyoruz? Çocuğumuza bütün gün ekrana bakma diyoruz ama bizim bir yetişkin olarak sürekli elimizde. Günde kaç saat sosyal medyadayız, sürekli bakıyoruz. Ebeveyn olarak biz teknoloji bağımlılığında nasıl bir rol model oluyoruz buna bakmamız lazım. Özellikle ergenlik döneminde kontrollü interneti kullanmanın da gerektiğini düşünüyorum. Güvenli paketler, farklı sitelere girmeme ile ilgili kısıtlamalar yapan uygulamalarla ailelerin buraları kontrol edebileceği bir yer önemli. İnternet tehlikelere açık bir yer olduğu için çocuk bağımlılığın içerisinde acaba istismar da mı yaşıyor? Birileri tarafından kullanılıyor mu diye bakmak lazım. Oyunlarda sadece çocuklar yok. 40-50 yaşında yetişkin kadınlar ve adamlar da buralarda oyun oynuyor. Bu nedenle çocukların aşırı bağımlılığının altındaki sebepleri de görmemiz lazım. Orada ne buluyor? Belki de birisi onu sevgi sözcükleri ile ya da farklı şeylerle onu o alana almış, ilgi gösteriyor olabilir. Masum bir şey olarak bakmayalım."
Teknoloji bağımlılığında aile içi iletişimin az olduğunu belirten Bayraktar, "Ailece bir şeyleri paylaşma, birlikte bir şeyler yapma, duygu paylaşımı gibi özelliklerin de az olduğunu görüyoruz. Bunun önüne geçmek için günlük sınırlandırmalar yapacağız. Çocuğunuza hangi saat aralığında kullanmak istediğini sorarak interneti ona göre açıp kapatırsınız. Ama özellikle ergenlik döneminde çocuğunuzun hangi sitelere girdiğine bakın. Biz güvenli internet için ebeveynlerin bulunduğu ortamda çocuğun internet kullanmasını tavsiye ediyoruz. Odasına kapandığı bir yerde 18 yaş altındaki bir çocuk her zaman tehlikeye açıktır. Aynı zamanda çocuğumuza kural koyarken biz de bunu uyguluyor olacağız. O an kitap okuyabilir ya da farklı bir şey yapabiliriz. Çocuğunuzun sevdiği aktiviteleri bulup onu sosyal yaşamda yeşertmesi için fırsatlar oluşturun. İnternet ortamındaki arkadaşlıkların yerine arkadaşlarını eve davet ederek, dışarıda ya da ebeveynlerle buluşmalarını sağlamalıyız. Bu şekilde çocuğun dış dünyaya akması için bazı ortamlar oluşturacağız." ifadeleriyle ailelere düşen görevleri de açıklar.
Programın tamamını izlemek için tıklayın
💠 Netice olarak, hayatımızın bir parçası haline gelen internet, beraberinde teknoloji bağımlılığı denen kavramı da getirir. Bu teknoloji bağımlılığı özellikle 2000 ve sonrasında doğan çocuklarda daha sık görülür. Bu bağımlılıktan çocukları kurtarmak ve internetin getirdiği olumsuzluklardan korumak için ebeveynlere büyük görevler düşer.
💠 Bunun için belirli saat kısıtlamaları getirmekle birlikte güvenli internet ortamı sağlanarak sürekli denetlemeler yapılabilir. Ayrıca dijital detoks yaparak belirli bir süre teknolojik cihazlardan uzak durularak bedenen ve ruhen dinlenilebilir. Dijital teknolojilerin hayatımızın bir parçası olduğu bir gerçektir. Önemli olan bunun bağımlılık seviyesine gelmesini engelleyebilmektir diyebiliriz.