Arama
Asıl sebebi 'düşünmek' olan hastalık
Haberlerde, gazetelerde birçok kez kulağımıza çalınan bir tabir var. Zihin yorgunluğu. Çalıştığımız ortam, öğrencilikte derslerde alınan bilgi yoğunluğu, yaşam standardını daha güzel bir seviyeye çekme çabası, teknolojik araçların üzerimizdeki etkiler gibi birçok etken bu hastalığı tetikliyor. Ancak yorgunluk olarak basite alınabilecek bir hastalık değil. Sonuçları oldukça ciddi sonuçlar getiriyor. Hastalığın keşfediliş süreci 60'lı yıllara dayanıyor ve hikayesi de oldukça ilginç. İşte, 'zihin yorgunluğu' hakkında bilinmeyenler…
Serebropati kavramının temeli ilk olarak 1960 yılında Kanadalı psikiyatrist Raymond Prince tarafından ortaya atılan Brain Fag Syndrome (BFS)'a dayanır. BFS, Türkçe 'de beyin yorgunluğu anlamına gelir. Prince, 60'lı yıllarda o dönemde yeni bağımsız olmuş Nijerya'da lise ve üniversite öğrencileriyle çalışıyordu.
Öğrenciler üzerinde yaptığı gözlemlerde duygusal ve bedensel şikayetleri ortaya çıkaran bir dizi belirti buldu. Uyku ile ilgili bilişsel şikayetler, baş ve boyun ağrıları, bilgi toplama ve saklamada zorluk ve göz ağrısı bu bulgulardan bazılarıydı. Birçok kez tekrarlanan bu referansları göz önüne alan Prince, bu belirti kümesine "zihinsel tükenme" ismini verdi. Prince'e göre semptomlar genellikle yoğun okuma ve çalışmalardan önce ya da sonra; kişinin "beyin işçiliği" denilen eyleme çok fazla maruz kaldığı zamanlarda ortaya çıkıyordu.
Bu durumlar literatürde yer almadığı için tanıdık da değildi. Dolayısıyla hastalık Güney Nijerya'da "kültüre bağlı sendrom" olarak düşünüldü. Daha sonra diğer Afrika bölgelerinde de konuyla alakalı raporlar gelmeye başladı ve bu vaka raporları Afrikalı öğrencilerde çalışma ile ilişkili psikolojik sıkıntılara dikkat çekti. Hastalığın sebebi olarak da kendilerine has bir dile ve bir kültüre sahip olarak büyümüş Afrikalı öğrencilerin Batı'nın eğitim sistemine uyum sağlamaya çalışmaları sırasında ortaya çıkan fazla zihin yükü olarak tahmin ediliyor.
Konsantre olma, öğrenme, hatırlama veya düşünme yeteneğinin yitirilmesi ile karakterize edilen ve genellikle baş, boyun ağrısı ile birlikte ve bulanık görme hissi, basınç veya gerginlik hissinin eşlik ettiği hastalık, anksiyete, depresyon ve somatoform bozuklukları andırır ve bu bozuklukların bir arada görüldüğü vakalara benzetilebilir.
2015 yılında O. A Ayonrinde ve arkadaşları tarafından Nijerya'da tekrarlanan araştırma bulgularına göre psikiyatrist başına düşen yıllık klinik vaka yükünün yaklaşık % 0.78'ini beyin yorgunluğu tanısı almış hastaların oluşturduğu, benzer semptomlarla başvuran hastaların daha çok anksiyete ve somatik semptom bozukluğu tanılarını aldığı tespit edilmiş. Bu durum, günümüzde hâlâ var olan bir hastalık olduğunu gösteriyor.
Serebropati, kişinin yoğun zihinsel aktivite sonucu hiçbir uyarana odaklanamaz, algılayamaz ve tepki veremez hale gelmesidir. Türkçe literatüre 'beyin yorgunluğu' olarak çevrilmiş ancak bu durum tükenmişlik sendromuna benzetilmesine yol açmıştır.
Serebropati durumunda hasta zihninin çok fazla dolu olduğunu hisseder, düşünmesi gereken konular üzerine yoğunlaşamaz ve kaygı, bulantı, ağrı gibi belirtilere rastlanabilir. Zihinsel enerji son seviyesine kadar kullanılmıştır. En ufak ayrıntıyı bile hatırlayamayacak hale gelen hastanın beyin dalgalarında da farklılaşma gözlenir. Tükenmişlik sendromuna oranla yaşamsal işlevleri çok daha fazla etkiler ve hasta hemen hemen hiçbir şey yapamaz hâle gelir.
Belirtileri ve 'Beyin Yorgunluğu' ismiyle yazılmış haberlerini okuduğumuzda hepimizin muhakkak yaşadığı bir durum gibi görülse de aslında nadir görülen ve çok ağır sonuçları olan bir hastalıktır. Öyle ki serebropatiye sahip bir birey için okuduğu yazıdaki cümleleri takip etmek bile imkansızdır.