Arama
Hayati farkındalığımız: Algı
Algı olmadan düşünce, düşünce olmadan iletişim olmaz. Dış dünyayı algılamamızın anahtarı olan algıyı birçok unsur etkiler. Algı çalışmaları psikofiziksel ve fizyolojik yaklaşımlar ile incelenir. Peki algı nedir, algılama süreçleri ve algıda farklılaşma nedenleri nelerdir?
Nesneleri Algılamak
- Nesneleri ve özeliklerini dokunarak anlama yeteneğine etkin dokunma denir. Etkin dokunma bir kişinin bir nesneyi elleri ve parmaklarıyla aktif olarak incelediği dokunmadır.
Sözcükleri cümle içinde algılamak
- Kelimelerin cümle içinde olmasının insanları ne şekilde etkilediğinin bir örneği, cümle içine sunulan kelimelerin eksik yazılsalar bile okunabiliyor olmasıdır. Harflerin yarısı verilmediği halde cümleyi anlayabilmek, kullandığımız dilde kelimelerin cümle içinde nasıl bir araya geldiğine hakim olmamızla ilgilidir.
Algı olmadan düşünce, düşünce olmadan da iletişim sağlamak mümkün değildir. İnsanların duygularını isteklerini ve düşüncelerini anlatmakta ve aktarmak için kullandığı iletişim düşüncenin ürünüdür.
Hareket algısı
- Görüş açımıza giren nesnenin hareketini algılarız. Bir nesnenin fiili hareketine gerçek hareket denirken gerçekte olmayan hareketin algılanmasına yanılsamalı hareket olarak adlandırılır. En popüler ve en iyi incelenmiş yanılsamalı hareket türü görünürde harekettir.
🔴 Yanılsama, (illüzyon): Uyaranın yanlış algılanıp yorumlanmasıdır. Gece aniden uyandığımızda karanlıktan dolayı odada birisinin bulunduğunu düşünmemiz ya da duvardaki izleri böceğe benzetmemiz bu duruma örnek verilebilir.
🔴 Varsanı, (halüsinasyon): Bir uyaran olmadığı halde algılama oluşumudur. Sıklıkla işitme ve görme halüsinasyonlarına rastlanır. Varsanı olması kişide ciddi ve hemen müdahale edilmesi gereken bir sorun olduğunu gösterir.
🔴 Deralizasyon, çevrenin değişmiş biçimde algılanmasıyken depersonalizasyon bireyin kendisini, bedenin tümünü veya bir parçasını değişmiş, kendisinden kopuk algılamasıdır. Genellikle ağır ruhsal hastalıklara eşlik edip yaşayan kişiye büyük sıkıntı verir.
🔴 Algıda seçicilik diğer adıyla seçici dikkat, nesnelerin bir yada birkaçına yöneltilen dikkat yüzünden diğer nesnelere duyarsızlaşılmasıdır. Algıda seçiciliği etkileyen faktörler; güdü ve ihtiyaçlar, beklenti, uyarıcının şiddeti ve büyüklüğü, yenilik, tekrar eden uyarıcılar, ilgiler ve meslektir.
Algıda seçiciliğe örnekler:
➡ Pembe elbise giyinen bir kadının o gün pembe renk giyinen insanlar dikkatini çeker.
➡ Aç olan birinin kendisine gösterilen resimleri yemeğe benzetmesi olasıdır.
➡ Kar yağdığı zamanlarda öğrencilerin tatil haberlerine diğer haberlerden daha fazla dikkat etmeleri...
➡ Bir güvenlik görevlisinin ya da polisin saldırılara motive olduğu için şüphelileri daha çabuk farketmesi...
(X) 📌Güdü nedir?
(X) Organizmayı harekete geçiren, amaca yönelik davranışa iten iç güçtür.
Algısal örgütlenme biçimleri:
➡ Şekil-zemin ilişkisi: Şekil arka yüzeyi oluşturan zeminle anlam kazanır.
➡ Tamamlama: Nesnenin tamamını görmesek bile tümünü görüyormuşuz gibi algılarız.
➡ Devamlılık: Aynı yönde görünen birimler birbirleriyle ilişkili görülür.
➡ Yakınlık: İnsan birbirine yakın nesneleri gruplayarak algılar.
➡ Benzerlik: İnsan benzettiği birimlere algısal bütünlük kazandırır.
➡ Ekonomik olma: İnsanoğlu dünyayı en basit ve karmaşadan uzak biçimde algılamaya eğilimlidir.