Arama
Hayatımızı zorlaştıran düşünce hataları
Bilişsel çarpıtmalar, depresyon ve kaygı bozukluğu gibi rahatsızlıklara yakalanmayı kolaylaştıran ve yakalandıktan sonra da hastalığı sürdürücü etkenlerden biri olarak kabul ediliyor. Bu düşünce hataları yüzünden insanlar yaşamanın kendisini bile felaketleştirebiliyor.
Felaketleştirme: Bazen karşılaştığımız bir zorlukta, doğabilecek sonuçları abartabilir; hatta sorun yaşamanın kendisini bile felaketleştirebiliriz. Örneğin, bir sunum yaparken şaşırmanın felaket olacağına dair kaygılar ya da baş ağrısını amansız bir hastalığın habercisi olarak görmek buna örnek olarak verilebilir. Felaketleştirme, sağlık kaygısı ve panik bozuklukta en çok görülen çarpıtma biçimidir.
Zihin okuma: Karşımızdakinin ne düşündüğünü ya da ne hissettiğini, yeteri kadar kanıt olmasa da, tam olarak bildiğimizi düşünürüz. Örneğin bir arkadaşımızla sohbet ederken kısa süreli sessizlik yaşandığında "Benden sıkıldı, beni eğlenceli bulmuyor." diye yorumlayabilir; ya da sevmediğimiz bir şey ikram edildiğinde kendimizi, "Reddedersem buna çok kırılır." diye düşünürken bulabiliriz.
Ya hep ya hiç (siyah-beyaz): Kutuplaştırma adıyla da bilinir. İçinde bulunduğumuz durum ya da olaylara siyah-beyaz, doğru-yanlış biçiminde kategorize ederek bakarız. Siyah ve beyaz arasındaki gri tonlarını göz ardı ederiz. Örneğin eşimiz bizi incittiğinde "Sen zaten beni hiç sevmedin!" deyiveririz. Ya da kendimize "Eğer çok iyi bir gitarist olmayacaksam gitara başlamamın bir anlamı yok!" diye telkinde bulunabiliriz.
Olumsuz varsayımlar: Adından da anlaşılacağı üzere bazen gelecekte olabilecek durumlarla ilgili olumsuz tahminlerde bulunup gerçekmiş gibi hisseder ve yaşarız. "Asla iyi bir baba olamayacağım." ya da "Şimdi parmak kaldırıp fikrimi söylersem herkes bana gülecek." "Beni seçmeyecekler." gibi yargılar bu kalıba verilebilecek örnekler olabilir.
Olumluyu geçersiz kılma: Zaman zaman olumlu olayları yok saymak ya da geçersiz kılmak gibi bir hataya düşebiliriz. Örneğin bir sınavdan iyi almışızdır fakat onu yok sayarız ama başka bir sınavdan kötü not aldığımızda bunu kötü öğrenci olduğumuzun kanıtı olarak kabul ederiz. Ya da şöyle bir cümle kurabiliriz: "Tamam, beni beğendiklerini söylediler ama bu tamamen kibarlıklarından…"