Arama
Depremin açtığı yara: İkincil travma
Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve asrın felaketi olarak adlandırılan depremler, tüm ülkeyi derinden sarstı. Gerek medyadan takip ederek gerekse bizzat afet bölgesinde bulunarak milyonlarca insan yaşananlara şahitlik etti. Görülenler, duyulanlar yediden yetmişe herkeste acı bir iz bıraktı. Bu durum ikincil travmaya sebebiyet verdi. Peki, ikincil travma nedir?
🔴 İkincil travma, ferdi bir olay sonucu yaşanabileceği gibi afet gibi durumlarda toplumsal olarak da görülebilir. Buna örnek olarak 17 Ağustos 1999 depremi verilebilir.
🔴 O dönemde depreme dair yayınlar bir sene kadar sürmüş, insanlar deprem bölgesinden uzakta olsalar dahi yaşadıkları kaygı ve korku nedeniyle çadırlarda kalmışlardı. Bunun dışında bazı kişilerde deprem ile ilgili kabuslar görme, karanlıkta uyuyamama, deprem sallantısı hissetme gibi semptomlar görülmüştü.
🔴 6 Şubat tarihinde yaşanan Kahramanmaraş depremlerinde de yukarıdaki durumlara benzer travma ve ikincil travmaların yaşanması olasıdır. Çünkü yüzyılın afetinde birçok insan ailesini, yakınlarını kaybetti veya depremin yıkıcı etkilerine uzaktan da olsa şahit oldu.
🔴 İKİNCİL (DOLAYLI TRAVMA) İLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ
➡ Travma oluşturan olayla ilgili konuşmak, rahatlatıcı bir etkiye sahiptir. Yaşanılan olayı anlatarak sevdiklerinizle konuşmak ve destek almak olumsuz duyguların üstesinden gelme konusunda yardımcı olacaktır.
➡ Travmatik olayı unutmaya çalışmak, o olayı hatırlatıcı durumlardan kaçınmak travmanın etkilerini azaltmaz, aksine daha çok anımsamanıza ve takıntı haline getirmenize neden olabilir.
➡ Yaşadığınız zorlu süreçte sosyal ilişkilerinizi devam ettirmek iyileşmenize yardımcı olur.
İKİNCİL TRAVMANIN BELİRTİLERİ
↪ Travma olayın zihinde tekrar etmesi: Anımsama, yeniden yaşama hissi ya da rüyada görerek travmayı tekrar yaşamayı içerir.
↪ Kaçınma: Travmayı anımsatıcak kişi ve yaşantılardan uzak durma hâlidir.
↪ Uyarılma: Öfke patlamaları, stres, uyku bozuklukları, dikkat problemleri gibi belitilerdir.
🔴 Yukarıda saydığımız belirtiler kısa süreli olabilir. Ama kişiyi travma oluşturan olayı doğrudan yaşamış gibi etkileyebilir. Kişinin ruh sağlığının korunması ve olumsuz belirtilerin ortadan kaldırılması için bir uzmandan destek alınmalıdır.
➡ Travma yaşayan kişiler, mizaçları dolayısıyla kimi zaman yalnız kalmak istebilirler. Bireylerin, bir süre yalnız kalarak duygularını düzenlemesine, zihnini toparlamasına saygı duyulmalıdır.
➡ Hissedilen duyguların oldukça doğal olduğunu kabul etmeli ve kendinize zaman vermelisiniz.
➡ Hissettiğiniz duygular yaşamınızı olumsuz etkiliyor ve günlük işlerinize engel oluyorsa bir ruh sağlığı uzmanına başvurun.
İKİNCİL TRAVMANIN TEDAVİSİ
🔴 İkincil travmanın tedavi sürecinde travma sonrası stres bozukluğunda başvurulan yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler:
➡ EMDR (Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme)
➡ Bilişsel Davranışçı Terapi
➡ Şema Terapi
*Bilişsel davranışçı terapi nedir?
Bilişlerimizin duygu ve davranışlarımızın oluşumunda rol oynadığını savunan bir terapi yöntemidir. Sergilediğimiz davranışların duygu ve düşünce dünyamızı etkileyeceğinden söz eder.
*Şema terapi nedir?
Bebeklik ve çocukluk deneyimlerinin, bireyin yetişkinlik dönemindeki ruh sağlığında etkilerinin bulunduğunu savunur ve geçmişin olumsuz etkilerinin bulunarak değiştirilip iyileştirilmesine odaklı bütüncül bir terapi yöntemidir.