Arama
Sağlıklı toplumun temeli: Çocuk psikolojisi
Birçok kişi, hayattaki en önemli şeyin şüphesiz sağlık olduğunu söyler. Bu durum, yalnızca fiziksel değil sosyal ve ruhsal hali de ifade eder. Ruh sağlığı, yaşam içerisinde süregelen olaylar karşında kişinin kendisi ve çevresiyle uyum gösterebilme gücüdür. Temelinde de çocukluk dönemindeki yaşantılar vardır. Peki, çocuk sağlığını etkileyen faktörler neler? Çocuk sağlığı için neler yapılmalı? Gelin sağlıklı toplumun temeli çocuk psikolojisine yakından bakalım.
◾ Ruh sağlığını etkileyen birçok faktör vardır. Bunlardan bazıları; cinsiyet, kalıtsal faktörler, sosyoekonomik ve bilişsel faktörlerdir.
◾ Bilişsel faktörler için 0-6 yaş arası çok önemlidir. Bu yaş aralığı kişilik oluşumu ve ruh sağlığına doğrudan tesir eder. Anne karnından itibaren başlayan dönem içerisinde çocuk dış etkilere açıktır.
◾ Gebelik sırasında anne-baba arasındaki ilişki, iletişim, ebeveynin psikopatolojisi, beslenme, alkol, sigara ve madde kullanımı çocuk ruh sağlığına etki eder.
◾ 0-6 yaş aralığında kritik dönemler mevcuttur. Bunlar önemli gelişimsel süreçleri içerir. Bu süreçte edinilmeyen gelişimsel görev ve kazanımların sonraki yıllarda gerçekleşmesi neredeyse imkânsızdır.
◾ Misal yaşamın ilk iki yılında güvenli bağlanmamış bir çocuğun, sonraki yıllarda bu beceriyi normal şekilde elde edebilmesi mümkün değildir.
◾ Bağlanma doğumdan itibaren sürekli bakım veren ile bebek arasındaki duygusal ilişki ve güvene dayalıdır. 0-3 yaş içerisinde kurulan bu bağ bireyin tüm hayatını etkiler. İkili ilişkiler, akademik başarı, kariyer ve sosyal hayat üzerinde tesiri vardır.
◾ Anne sütü ve emzirme bu bağlanmayı olumlu şekilde etkiler. Emzirme annenin ruh sağlığı açısından da faydalıdır. Doğumdan sonra yetiştirilme sürecinde aile sevgiye dayalı, hoşgörülü, destekleyici ve sınırları belli bir tavır içerisinde olmalıdır. Çocuğa psikolojik esneklik kazandırılmalı ve gelişimsel özellikleri dikkate alınarak sorumluluklar verilmelidir.
Annenin tutum ve davranışlarına göre şekillenen insan karakteri
◾ Psikolojik esneklik, problemler karşısında baş edebilme becerisidir ve ruh sağlığına olumlu yönde etki eder. Çocuğa öz-denetim, duygu düzenleme, zevklerini erteleyebilme, empati, sağlıklı ve güzel yaşam alışkanlıkları kazandırılmalıdır. Ahlaki gelişim ve değerler eğitimi verilmelidir.
◾ Çabuk incinebilir olmasından dolayı aile içi huzursuzluklar ve kötü deneyimler, çocuk ruh sağlığı açısından önem arz eder. Boşanma, akran zorbalığı, istismarın her çeşidi noktasında dikkatli olunmalıdır. Bu dönem içerisinde çocuğa yönelik olumlu ve olumsuz davranışlar onların ileri yaşamında ruh sağlığı üzerinde etkili olur.
◾ Çocuğa sağlıklı birey olma yolunda rehberlik edecek ailesi, öğretmenleri ve yakın çevresi ruhi gelişim üzerinde pozitif etki sağlamak için gelişimsel dönem ve kritik dönemler hakkında bilinçli olmalıdır. Ruh sağlığı üzerine yapılan çalışmalar, birçok psikolojik hastalığın çocukluk döneminde karşılaşılan problemler dolayısıyla ortaya çıktığını göz önüne serer.
◾ Çocuklar arasında yapılan çalışmalar psikiyatrik bozuklukların geçmiş yıllara göre arttığı sonucunu vermektedir. Ebeveynlerin çocuklarla ilgili şikayetleri de daha çok ruh sağlığı alanında olmaktadır.
◾ Yaşadığımız yüzyıl içerisindeki geleceğe dönük belirsizlikler, hızlı sosyal yaşam, teknolojik gelişmişlik, rekabet hali çocukların psikiyatrik bozukluk açısından risk altına girmesine sebebiyet vermiştir.
◾ Erken farkındalık sonucu alınan önlemler, koruyucu ruh sağlığı noktasında tesirli olur. Sağlıklı çocuklar; sağlıklı toplumları doğurur.