Arama
Karanlık ve sisli bir tür: Kara film
Sinema; ışık, ses, kamera açıları gibi birçok farklı unsurun bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkan bir sanattır. Filmler konu ve sinematografik ögeler bakımından birbirinden ayrışır, buna film türü denir. Film Noir olarak tanımlanan kara film de bir film çeşididir. İşte, II. Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan bu tür hakkında bilmeniz gerekenler...
KARA FİLM NASIL ORTAYA ÇIKTI?
🔸 Kara filmin bir ekol olarak sinema dünyasına girişi, II. Dünya Savaşı'ndan sonra gerçekleşir.1940 ve 1950'li yıllar arasında çekilen Amerikan filmlerinde içerik bakımından farklılık olduğu görülür. Bunun nedeni, dönemin önemli romanlarındaki karanlık yönün filmlere yansımasıdır.
🔸 Polisiye, maceɾa ve dedektiflik üzerine yazılan kitapların sinemaya aktarılması ile toplumsal meseleler beyaz perdede yer edinir. Klasik Amerikan film anlatı geleneğini altüst eden kara film, dünya tarihinin en karanlık dönemi olan "Büyük Buhran"ın insanlar üzerindeki etkisine odaklanır.
Büyük Buhran nedir?
Büyük Buhran, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı olarak da bilinir. 1929'da başlayarak 1930'lu yıllar boyunca devam eden ekonomik krize verilen isimdir. Kuzey Amerika ve Avrupa'yı merkez alır ancak tüm dünyayı etkiler.
🔸 Kara film, I. Dünya Savaşı'ndan sonra ortaya çıkan dışavurumcu Alman sinemasından etkilenir. Akımın filmlerinde stilize edilmiş yüzeyler, simetri, abartı ve biçim bozuklukları görülür. Ayrıca sahnede görülen evler, pencere ve yollar düzgün değildir. Abartılı makyaj kullanımı ve karanlık-aydınlık zıtlığı hakimdir.
🔸 1920-1927 yılları arasında görülen Alman ekolünün yansıması olarak kara filmlerde ters ışık, yüksek kontrastlı aydınlatma, düşük düzeyde dolgu ışık, gölge, sette gerçeküstü tasarımlar görülmeye başlar.
KARA FİLMİN PANORAMASI
🔸 Kara film akımının yazılı anlamda ilk tanımlaması Fransız eleştirmenler Raymond Borde ve Etienne Chaumeton tarafından yapılır. İkili 1955'te kaleme aldığı "Panorama du film noir Americain" yani Amerikan Kara Filminin Panoraması adlı kitap kara film ekolünün temelini oluşturur.
🔸 Ekol ile ilgili ileride yapılacak çalışmara ilham olan kitapta Kara film düşsel, tuhaf, sıra dışı, karışık ve zalim olarak nitelendirilir. Sonraki sinema eleştirmenlerine göre bu akım için kullanılan beş temel kavram yetersizdir. Kara filmler, tanımlamaların çok ötesinde derin anlamlar içerir.
FİLM NOİR'İN ÖZELLİKLERİ
🔸 Kara filmler, II. Dünya Savaşı sonrası toplumda gözlemlenen sosyolojik ve psikolojik değişimleri dikkat çekici, karamsar ve gerçekçi açıdan ele alır. Bunu yaparken de farklı sinematografik unsurlar kullanır.
🔸 Karanlık ve yağmurlu sokaklarda geçen filmler, dedektiflik ve suç konusuna odaklanır. Suça ve suçla gelişen olaylara odaklanmasının yanı sıra zamanla insanların iç dünyasındaki karanlık yönlerini irdeleyen bir ekole dönüşür. Bireyin kalabalıklar içerisindeki yalnızlığı ve buna bağlı yitirilen masumiyet duygusunu işler.
KARA FİLMİN SİNEMATOGRAFİK UNSURLARI
🔸 Teknik açıdan kara filmin en belirgin özelliği geleneksel anlatı yapısının dışına çıkarak kullandığı ışıklandırma yöntemidir. Loş ışıklandırmanın ön planda olduğu yapıtlarda kontrast, koyu gölgeler ve aydınlık-karanlık karşıtlığı görülür. Bu zıtlık, kara filmin vazgeçilmez unsurlarının başında gelir. Sahnelere oyuncuların dahi gölgede kaldıkları karanlık bir atmosfer hakimdir.
🔸 Klasik Amerikan sinemasının karşısında yer alan bu ekol, ışık tercihleri ve rahatsız edici kamera açıları ile seyircide güvensizlik duygularını harekete geçirmeyi hedefler. Konusu bakımından kasvetli ve karanlık olan filmler, görsel anlamda da bu havayı yansıtmayı başarır.