Arama
Potemkin Zırhlısı ne anlatıyor?
Yedinci sanat olarak adlandırılan sinema, aynı zamanda bir kitle iletişim aracıdır. Bu yönüyle, iktidarlar tarafından bir araç olarak görülebildiği gibi toplumsal sorunların dile getirilmesinde de etkin rol oynar. Sovyet yönetmen Sergey Ayzenştayn'ın Potemkin Zırhlısı da tam olarak böyle bir filmdir. SSCB tarafından 1905 ayaklanmasını anlatması için sipariş edilse de Ayzenştayn, filmi yepyeni montaj teknikleri ile bir klasik haline getirir. Böylelikle adını tüm zamanların en etkileyici filmlerinden biri olarak sinema tarihine altın harflerle kazır.
◼ Yönetmen koltuğunda Sergey Ayzenştayn'ın oturduğu 75 dakikalık film, 21 Aralık 1925 tarihli Sovyetler Birliği yapımıdır.
◼ Siyah-beyaz çekilen sessiz film, savaş türündedir. Senaristleri ise Nina Agadzhanova, Nikolai Aseyev, Sergei M. Eisenstein, Sergei Tretyakov ve Sergey Tretyakov'dur.
◼ Potemkin Zırhlısı, 1905 Bolşevik İhtilali'ni anlatması için devlet tarafından sipariş edilir. Ancak Ayzenştayn'ın kendine has montaj teknikleri, estetik anlatımı ve etki yöntemleriyle basit bir propaganda filmi olmanın ötesine geçerek bir klasik halini alır.
◼ Potemkin Zırhlısı'nın iki önemli sahnesi bulunur. Bunlar "Odessa Merdivenleri" ve "aslan heykeli"dir.
ODESSA MERDİVENLERİ SAHNESİ
◼ Halk, Odessa merdivenlerinde toplanır ve burada isyanın kitleselleşmesi tasvir edilir. Bu sahne, Ayzenştayn'ın kurgu başarısının bir yansımasıdır.
◼ Sahnede, çarlık rejimi askerleri ellerindeki silahlarla merdivenlerden inerek, insanlara ateş açar. O an halk panikle merdivenden inmeye, sağa sola kaçışmaya başlar.
◼ Usta yönetmen bu sahneyi çekerken genellikle yakın plan ölçekler kullanır. Amacı, halkın üzerinde oluşan korku ve dehşeti daha belirgin şekilde izleyiciye aktarmaktır.
(x) *Odessa merdivenleri:
(x) Odessa'da bulunan dev merdiven, denize doğru şehre resmi bir giriş olarak kabul edilir. Odessa'nın en bilinen simgesidir.
◼ Askerlerin merdivenlerden inişi bir türlü bitmez. Gerilim giderek alevlenir. Halkın etrafa kaçışını görürüz. Elinde yavrusu olan kadının dramı, engelli vatandaşın can havliyle kaçışı, annenin vuruluşu ve bebek arabasının merdivenlerden aşağı inişi ustalıkla kameralara taşınır.
◼ Savaşın masumlarını gösterir yönetmen, adeta bu sahnede. Birbiri ardına gelen çekimler nefes kesici bir seyir zevki sunar. Öyle ki Ayzenştayn, montajdaki başarısıyla bir dakikalık sahneyi seyirciye her zerresini hissettirerek yaşatır.