Arama
Sinemada Kuleşov ve Vertigo Etkisi
Sinema, icat edildiği dönemden bugüne, yönetmenlerin bulduğu çeşitli teknik ve sanatsal keşiflerle gelişim gösterir. Rus yönetmen Kuleşov'un icat ettiği "Kuleşov Etkisi" ve gerilim filmleriyle tanınan Hitchcock'un mucidi olduğu "Vertigo Etkisi", sinemayı kamera ve kurgu tekniği anlamında farklı bir boyuta taşır. Artık sinema, sadece görünenin seyirciye aktarılmasının dışına çıkarak sınırlarını aşacak ve sinema dili, yeni bir anlam kazanacaktır.
VERTİGO ETKİSİ
🔸 Sinemaya farklı bir bakış açısı kazandıran önemli tekniklerden bir diğeri de Vertigo efektidir. Bu efektte, görüntü sabit plandayken kameranın ileri veya geriye kaydırılmasıyla elde edilir.
🔸 Görüntünün aksi yönde gerçekleştirilen optik yakınlaştırma ya da uzaklaştırma hareketiyle vertigo efekti gerçekleştirilmiş olur.
🔸 Yönetmen Alfred Hitchcock'un ilk kez 1958 yapımı "Vertigo (Ölüm Korkusu)" isimli filminde kullandığı yöntem, Hitchcock Zoom'u olarak da bilinir. İzleyicinin normal görsel algısını zayıflatarak gerçekdışılık ve baş dönmesi hissini oluşturmayı amaçlar.
🔸 Filmdeki karakterin merdivenlerden yukarı çıkarken aşağı baktığı esnada kullanılan bu efekt, karakter için işlerin yolunda gitmediğini izleyiciye hissettirir. Böylece gerilimli sahnelerin gücü, teknik efekt ile artırılır.
🔸 Alfred Hitchcock, François Truffaut ile gerçekleştirdiği söyleşisinde bu efektin aklına geliş hikayesini şöyle anlatır: "Rebecca'yı çekerken, Joan Fontaine adli soruşturma sırasında baygınlık geçirdiğinde, onun yere yığılmasından önce her şeyin nasıl kendisinden uzaklaşıverdiğini hissettiğini göstermek istemiştim. Bunu Rebecca'da da uygulamak istediğim halde yapılamadı. Bildiğiniz gibi, perspektifin uzunlamasına çekilirken değişmesine karşın, bakış açısının sabit tutulması gerekiyordu. Bu sorun üzerinde tam 15 yıl boyunca düşündüm. Ölüm Korkusu'nu çekme zamanı geldiğinde bu sorunu geriye kaydırma ile optik kaydırmayı aynı anda birlikte kullanarak çözümledik."
🔸 Hitchcock, böylece baygınlık geçiren bir kişide oluşan her şeyin kendinden uzaklaşması etkisini sinemada bir teknik olarak kullanmayı başarır.
🔸 Ön plandaki nesnenin sabit dururken arka planın büyüyüp küçülmesi şeklinde gerçekleşen efekt, ilk kez Vertigo filminde görülmesinin ardından pek çok farklı filmde değişik etkiler oluşturmak için yönetmenlere ilham olmuştur.
🔸 Sinemada kamera, gözümüz yerine geçerek bize görmemiz gereken şeyleri aktarır. Ancak Vertigo etkisi, normal insanın gözünün gerçekleştiremeyeceği eylemi yerine getirerek uzaktaki nesneyi yakınlaştırma ya da yakındakini uzaklaştırma hareketi yapar. Bu da filmi seyreden kişinin, o sahnede normal bir şey olmadığını hissetmesine neden olur. Rahatsız edici veya dikkat çekici bir anın izleyici tarafından direkt olarak algılanmasını sağlar.
ALFRED HİTCHCOCK KİMDİR?
🔸 Gerilim ve cinayet filmleri ile bilinen Amerikalı yönetmen Hitchcock, 13 Ağustos 1899'da Londra'da doğar. Londra Üniversitesi'nde sanat eğitimi alan isim, mühendislik okur.
🔸 Sinema kariyerine film setlerinde teknik ressam olarak başlayan Hitchcock, ilk yönetmenlik deneyimini 1922 yılında elde eder. "Psycho, North by Northwest, Vertigo, Rear Window ve The Birds" gibi klasikleşmiş filmleriyle tanınır.
🔸 29 Nisan 1980 tarihinde böbrek yetmezliği nedeniyle hayata gözlerini yuman yönetmenin, gerilim ve cinayet üzerine 70'e yakın yapıtı bulunur. Sinemaya teknik anlamda kazandırdığı en önemli şey ise "Vetrigo etkisi"dir.