Arama
Türk sinema tarihini başlatan film
Türkiye sinemasının tarihi, Osmanlı dönemine kadar uzanır. Film, Osmanlı'nın Birinci Dünya Savaşı'na girdiği gün yedek subay Fuat Uzkınay tarafından çekilir. Böylece Türk sinema tarihi başlamış olur. Filmin hikayesi ise oldukça ilginçtir. Peki, yıllar boyu büyük tartışmalara neden olan filmin gün yüzüne çıkma hikayesi neydi?
🎥 Osmanlı'nın Ruslara mesajı
🔸 Merkez Ordu Sinema Dairesi'nin isteği üzerine Uzkınay, tarihi anları kayda alır. İşte "Ayestefanos'taki Rus Abidesinin yıkılışı" filminin çekildiği o gün, Türk sinema tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir.
🔸 Osmanlı böylece, döneminin siyasi propaganda aracı olan sinema ile Ruslara mesaj verir. Bu mesajın geniş kitlelere ulaşması için filmin sinemalarda gösterilmesi dahi planlanır.
Merkez Ordu Sinema Dairesi nedir?
🔸 Sinema, I. Dünya Savaşı döneminde propaganda aracı olarak kullanılır. Savaşa katılan devletler, orduları adına sinema birimi oluşturur.
🔸Bu amaçla ilk sinema birimini kuran devlet, Fransa olur. Ardından başta İngiltere olmak üzere diğer ülkeler de birim kurar.
🔸 Osmanlı'nın müttefiki Almanya, bu dönemde sinemayı istihbarat, propaganda ve eğitim amaçlı kullanır. Almanya'nın sinemayı etkil şekilde kullandığını gören Osmanlı, "Merkez Sinema Dairesi"ni kurdurur. Burası sonraki yıllarda "Merkez Ordu Sinema Dairesi" olarak anılır.
🎥 Film hakkındaki tartışmalar
🔸 Ayestefanos'taki Rus Abidesi'nin yıkılışı, her ne kadar ilk Türk filmi olarak anılsa da kopyasının olmaması ve çekim anına şahitlik eden kimsenin bulunmaması akıllarda soru işareti oluşturur.
🔸 Özellikle 1960'larda filmin çekilip çekilmediğine dair tartışmalar giderek artar. Yıllarca süren tartışmaları sonlandıran ise Osmanlı arşivinden bulunan bir belge olur.
🔸 1994 yılında "Sinema Haberleri" gazetesinin 1914 yılına ait nüshasına ulaşılır. Bu gazetede yer alan bilgilere göre Ayastefanos filmi çekilmiştir.
🔸 Sirkeci'deki Ali Efendi Sineması'nda gösterildiği bilgisi de belgede yer alır.
🔸 Bulunan belgede sinema tarihini değiştirecek yeni bilgiler de gün yüzüne çıkar.
🔸 Habere göre Uzkınay, filmi çekerken tek başına değildir. O anları Mösyö Mordo ile birlikte kayda almıştır. Hatta aynı gün ikili, "Cihad-ı Ekber İlanı Mitingi"ni de çekmiştir.
🔸 Edinilen yeni kaynaklarla Türk sinema tarihinin seyri değişir. Doğruluğu tartışılan konuya belgelerle açıklık getirilir.
Böylece ilk Türk filmi, "Ayestefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı", ilk Türk yönetmen ise "Fuat Uzkınay" olarak sinema tarihinde yerini alır.