Arama
Ulusal sinemanın öncüsü: Halit Refiğ
Türk sinemasının özgün bir dili olması gerektiğini savunan yönetmen Halit Refiğ, çektiği filmleri ve yazdığı senaryoları bu düşünce üzerine oluşturur. "Ulusal Sinema" hareketinin öncülerinden olan isim, medeniyetimizi temel aldığı eserleri ile dikkat çeker. Karşısına çıkan her türlü zorluğa rağmen kameranın kayıt tuşuna basmaktan vazgeçmeyen yönetmen, kendi film dilini beyaz perdeye ustaca aktarmayı başarır.
FİLM YAPMA MÜCADELESİ
🔸 Kendine özgü bir sinema hareketi olan Refiğ, filmlerini bir gaye üzerine kurdu. Bunu yaparken de hiç kimseye, kuruma bağlı kalmak istemedi ve sipariş eserler yapmaktan kaçındı. Sinemada tutunmak, fikirlerini seyirci ile buluşturmak için büyük bir çaba sarf etti.
🔸 Bu amaçla çıktığı yolculuğu eşi Refiğ şöyle anlattı: "Refiğ, bir dava adamı olduğu için devlerle savaşmak mecburiyetindeydi. Batı'ya meydan okuyup, ben senin istediğin filmleri değil kendi istediğim filmleri düşünüp yapacağım dediğin zaman o değirmen ile savaşacaksınız."
SİNEMATEK NEDİR?
🔸 Halit Refiğ'in "Ulusal Sinema" hareketinin karşısında yer alan Sinematek Derneği, ticari kaygı güden ve yıldız oyuncu sistemine dayanan bir film sektörünü savundu. İşte Refiğ, tam olarak bu düşünüşe karşı kendi sinemasını savunma gayesi güttü.
🔸 Türk sinemasını az gelişmiş olarak nitelendiren Sinematek, filmlerin yoz bir kitle kültürünü temsil ettiğini dile getiriyordu. Sanat sinemasına karşıydı ve özgün sinema dili yerine dünya sinemasının kabul ettiği evrensel temaların işlenmesi gerektiğini ifade ediyordu. Bu nedenle yerlilik vurgusu yapan ulusal sinemacılar ile evrenselliği temeline alan sinematekçiler, dönem sinemasının iki uç noktasıydı.
SİNEMATEK İLE MÜCADELE
🔸 Sinematekçiler ve onlarla aynı fikirde olan sinema camiasına karşı ulusal sinemasını icra etmeye çalışan Refiğ, eleştirilerin odağındaydı.
🔸 Yönetmenin Sinematek çevresinden baskı görmesine değinen Refiğ, "Medyatik gazeteciler ve televizyoncular, Halit Refiğ'i methetmeye cesaret gösteremiyordu. Batı ile mücadele edenleri övemiyorlardı. Hiç kızmazdı onlara, "Ne yapsın zavallılar? Benim yüzümden aç, sefil, parasız mı kalsınlar?" derdi." ifadelerini kullandı.
🔸 Sinematek'in fikirlerinden bahseden Refiğ, "Onlar, siz neden Avrupalılar gibi sinema yapmıyorsunuz diyordu. Kendi kültür, inanç ve insanından hoşlanmıyorlardı. Kendini az gelişmiş bulanlara karşı siz de onun gerçeklerini ortaya koyduğunuz zaman ona inanmıyor ve reddediyor zaten. Halit Refiğ şöyle derdi: "Kimileri çok küçük avantajlar için kimileri de aklını kullanamadığı için böyle bakıyordu" Bazıları da herhalde metazori yapıyordu." ifadeleriyle o dönemde bir yönetmenin kendi sinemasını yapmasının cesaret istediğini dile getirdi.
REFİĞ'İN BEĞENDİĞİ YÖNETMENLER
🔸 Ülke sinemalarına değinen Refiğ, yönetmenin özellikle Japon sinemasından Akira Kurosawa, Hintli yönetmen Satyajit Ray ve Çinli yönetmen Xie Jin'i beğendiğini ifade etti.
🔸 Ayırca Refiğ'in çekmek isteyip de yapamadığı filmleri şöyle anlatır: "53 tane yazdığı ve çekilmeyen, bütün tarihimizi anlattığı büyük senaryoları var. Cumhuriyet tarihinin önemli siyasi olaylarını konu alır. Birkaç tanesi "Şeytan Aldatması", "Puşkin Erzurum'da", "Koca Sinan" adları ile kitap olarak basıldı."