Arama
10 Maddede Lale Devri
Lale Devri, Osmanlı İmparatorluğu tarihi boyunca en çok ilgi uyandıran dönemlerden biri olmuştur. Bu dönemde imparatorluk sosyal ve kültürel alanda pek çok yeniliği, değişimi birlikte yaşamıştır. Bugün İstanbul'un simgelerinden biri olan Lale motifi, Lale devrinden günümüze uzanan uzun bir serüvenin sonucudur. Sizler için Lale Devri dönem özelliklerini 10 maddede sıraladık.
♦️ İlk Türk matbaası bu dönemde İbrahim Müteferrika ve Çelebi Mehmed Efendi'nin oğlu Mehmed Said Efendi'nin gayretleriyle kurulmuştur. Matbaada basılan ilk kitap ise Vankulu Mehmet Paşa'nın "Vankulu Lugatı" kitabı olmuştur.
*Vankulu Lugatı (Lugat-ı Vankulı):
Osmanlı İmparatorluğu'nda, Müteferrika matbaasında basımı yapılan ilk eser. Sözlükçü el-Cevheri'ye ait olan eser Vankulu Mehmed Efendi tarafından (ö. 1592) 1589 yılında tercümesi edilmişti. Eserin asıl adı Tâcü'l-luġa ve ṣıḥâḥu'l-ʿArabiyye idi ve Osmanlı'da Terceme-i Sıhah-ı Cevheri adıyla yayımlanmıştı. Vankulu Lugatı olarak ün kazanan eserin Müteferrika matbaasındaki basım tarihi ise 1729'dur. Eser ilk olarak 500 kadar basılmıştır.
♦️ Osmanlı'da "Çiçekçilik" bu dönemde gelişmiştir. Dönemin sadrazamı Damat İbrahim Paşa, süslemelerde ve davetlerde laleyi bir sembol haline getirmiştir.
♦️ Dönemin Lale devri olarak anılması İstanbul'un her bir köşesine ekilen/dikilen 839 lale türünün etkisiyledir. Bu devirde lale soğanları Hollanda'ya taşınır.
♦️ Lale Devri tabiri ilk defa Yahya Kemal Beyatlı tarafından kullanılır ve sonrasında bu devir için bu söyleyiş kabul görür. Osmanlı İmparatorluğu kaynaklarında ve arşiv belgelerinde bu dönem için özel bir tabir kullanılmamıştır.
*Yahya Kemal Beyatlı (1884- 1958):
Türk şair, mütefekkir, yazar, siyasetçi ve diplomattır.
♦️ Bu dönemin en gözde mekanı Sadabad Kasrı'dır. Dönemin eğlence ve gösterişli davetleri burada yapılır, şairlerin ve musikişinasların toplanma merkezi olmuştur.
*Sadabad Kasrı:
Lale Devri'nin simgesi olan yazlık olarak inşa edilen saraylardır. Sadabad Sarayları'nın ilki, devrin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından III. Ahmed için yaptırılmıştır.
♦️ Bu dönemde mimari bakımdan Barok ve Rokoko mimarisi ön plana çıkar. Nuruosmaniye Cami süslemeleri ve III. Ahmet Çeşmesi'nde Batı mimarisi görülür.
*Nuruosmaniye Cami:
Nuruosmaniye Camii, İstanbul'da inşa edilmiş ilk barok özellikli camidir. Çemberlitaş semtinde, Kapalıçarşı girişinde yer alır. 1748-1755 yıllarında inşa edilmiştir.
*III. Ahmet Çeşmesi:
III. Ahmet Çeşmesi, İstanbul'da Topkapı Sarayı'nın giriş kapısı ile Ayasofya arasında Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın önerisiyle III. Ahmed tarafından Perayton isimli bir Bizans çeşmesinin yerine inşa ettirilen çeşmedir. Türk rokoko tarzının en güzel örneklerinden olan çeşmenin yapım tarihi 1728'dir. Mimar Ahmet Ağa tarafından yapılmıştır.