Arama
11 maddede Türk dilinin en eski metinleri: Orhun Kitabeleri
Orhun Kitabeleri Türk adının, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metinlerdir. Taşlar üzerine yazılan bu metinler Orhun Abideleri, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları gibi isimlerle de anılır. Devlet ve milletin karşılıklı vazifelerinin vurgulandığı, bağımsızlık için çekilen sıkıntıların, verilen mücadelelerin ve elde edilen başarıların anlatıldığı bu metinler, ilk kez 18. yüzyılda keşfedildi. Metinlerin içeriği ise 1893 yılında çözüldü; Orhun yazıtlarının sınırlı bir konuda yazılmasına karşın kelime dağarcığı açısından oldukça zengin olduğu anlaşıldı.
Yazıtta Bilge Kağan yaptığı hizmetleri anlatmış, dağılmış ve parçalanmış bir millete kağan olduğunu, ölmek üzere olan milleti tanrının lütfu ile diriltip doyurduğunu belirtmiştir.
Dört yüzü olan yazıt Kül Tigin yazıtına göre daha çok yıprandığından bazı yerleri okunamamaktadır.
Bağımsızlık için çekilen sıkıntılar, verilen mücadeleler ve elde edilen başarılarda Tonyukuk'un etkisi anlatılır. Bilge Tonyukuk, İlteriş ve Kapgan kağanları kendisinin tahta oturttuğunu, onlarla birlikte devletin devlet, milletin de millet olduğunu belirtir.
Tonyukuk'un duygu ve düşüncelerini ifade ederken edebî dilin imkânlarından yararlandığı görülür. Birinci yazıtın batı yüzünde Tonyukuk'un mensup olduğu boyun damgası vardır.