Arama
17 maddede Osmanlı'nın Rumeli'ye geçişi ve ilerleyişi
Osmanlı'nın Rumeli'ye geçişine dair tarih boyunca pek çok teori üretilmiş; tarihçiler arasında Osmanlı'nın Balkan topraklarına ayak bastığı tarih daima tartışma konusu olmuştur. Peki, Osmanlı Rumeli topraklarına nasıl geçti? Osmanlı Beyliğinin Rumeli'ye geçişini sağlayan olaylar nelerdir? Balkan topraklarının fethinde dönüm noktası olan olay nedir? Osmanlılar Rumeli'ye geçtiklerinde Balkanların durumu nasıldı? 17 maddede Osmanlı'nın Rumeli'ye geçişi ve ilerleyişine dair az bilinen gerçekleri derledik.
Halil İnalcık, Süleyman Paşa'nın Rumeli'ye yerleşince eski Türk ananesine göre derhal sağ, orta ve sol kolda uçlar teşkil ettiğini belirtir.
💠
Sol kolda Evrenos Bey faaliyet gösterirken orta kol ilk başta Süleyman Paşa'nın daha sonra da Rumeli'de sultanın otoritesini temsil eden beylerbeyinin faaliyet istikameti oldu.
1357'de Süleyman Paşa'nın ani ölümü ve Orhan Gazi'nin 12 yaşındaki oğlu Halil'in Foça korsanları tarafından kaçırılması Rumeli'de fetihleri iki sene duraklattı. Bu iki yıl müddetince Anadolu'dan getirilen Türklerle Rumeli'deki fethedilen yerlerde hâkimiyet sağlamlaştırıldı.
Halil İnalcık, Osmanlı fetihlerinin iskân siyaseti ile birlikte yürütüldüğünü belirtir. Süleyman Paşa zamanında Rumeli'de tutunabilmek için başlatılan şuurlu iskân siyaseti, ondan sonra da devam ettirildi.
💠
Buralarda yapılan iskânın kısa sürede netice verdiği vakıf kayıtlarından anlaşılmaktadır. Rumeli'deki iskân hakkında ilk kayıt, 1357'de Karesi topraklarından Gelibolu yöresine ve daha sonra Hayrabolu'ya gelip yerleşen konar-göçerlerle ilgilidir.
Daha sonraki yıllarda 1385'te Saruhan'dan bazı aşiretler Serez taraflarına geçirildi.
Osmanlı Beyliği'nin sınırları dışındaki bölgelerde bulunan aşiretlerin fetihlere katılmaları ve Rumeli'ye yerleşmeleri, buradaki iskân faaliyetleri içerisinde önemli bir yer tutar.
💠
Anadolu beylikleri, henüz Osmanlı hâkimiyetine girmediği halde, onların idarelerinde bulunan bazı aşiretlerin Osmanlı fetih hareketlerine katılmalarında, fethedilmiş veya fethedilecek topraklar için yapılan propagandaların büyük tesiri olmuştur.
Tatarlar ilk defa 1398'de Rumeli'ye geçirildi. I. Bayezid devrinde aşiretlerin daha büyük ölçüde Rumeli'ye iskân edildiği görülür.
Beyliğin esas kuvvetlerini teşkil eden gazilerin lideri Süleyman Paşa'nın idaresindeki Osmanlı Rumelisi, Anadolu karşısında başlı başına bir bölge halini almıştı.
💠
Uclar devletin yayılışında birinci derece rol oynadılar. Uc ananesi de devamlı genişleyerek, yeni hudutlara intikal etmekteydi. Ucsancakları başlangıçta ırsi ve beylerin idaresi altında merkezi idare karşısında oldukça bağımsız bir halde idi.
Uc beyleri fethedilen yerleri timar olarak kendi adamlarına dağıtır, komşu devletlerle doğrudan münasebetlere girerlerdi. Sultanlar tarafından tayin edilen beylerbeyiler, Rumeli'deki bütün sancakların üzerinde merkezi otoriteyi temsil etmekteydi. Fakat uc beyleriyle, beylerbeyi arasındaki rekabet, Fatih'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun iç politikasında daima ağır basan bir faktör oldu.
Osmanlılar, iç işlerini halletmiş olmaları ve düzenli fetih metotları sayesinde, Balkanlardaki genişlemede fazla zorluk çekmediler.
💠
Balkanların müdafaası için siyasi birliğin veya işbirliğinin olması gerekmekteydi. 14'üncü yüzyılın son çeyreğinde Balkanlar siyasi bakımdan birlik halinde değildi.
O devirde Balkanlar, birçok devletçikler ve feodal senyörlükler halinde parçalanmış durumdaydı. Aralarındaki rekabet ve çekişmeler Osmanlılara karşı birlikte mukavemet etmelerini engellediği gibi, Osmanlı İmparatorluğu'na bir yardımcı ve daha sonra hami olarak nüfuz ve hâkimiyetini yayma imkânını verdi.