Arama
20 maddede Osmanlı'nın Harem teşkilatı
Harem-i Hümayun, hakkında az bilgi bulunan, tarih boyunca en çok merak edilen ve en çok efsane üretilen teşkilatlardan biridir. Osmanlı'da Orhan Gazi döneminde temellerinin atıldığı düşünülen Harem, benzerlerine diğer devletlerde de rastlanan bir kurumdu. Peki, kadın yöneticilerin yetiştiği bir mektep olan Harem'in teşkilat yapısı nasıldı? Harem, Osmanlı yönetiminde ne zaman etkili oldu? Hürrem Sultan'ın ardından Harem'de en etkili isim kimdi? Osmanlı padişahları neden Türklerle evlenmekten kaçınmışlardı? Kimlere "sultan" denilirdi? Osmanlı'nın Harem teşkilatına dair ilginç bilgileri derledik.
Enderun, Osmanlı İmparatorluğu'nun erkek yöneticilerinin yetiştiği üst düzey bir okuldu. Harem ise kadın yöneticilerin yetiştiği bir mektepti.
Osmanlı haremi, tarih boyunca herkesin ilgisini çeken bir yer olmuştur. Haremin esrarlı havası, harem yöneticileri olan Darüssaade ağalarını (kızlarağası/harem ağası) da içine alır.
Harem ağaları, devlet işlerinde önemli rol oynarlardı.
Harem ağalarının hepsi hadım olduğu için kendilerine hadım ağları da denilirdi. Sultanın hatt-ı hümayunu, yani kendi el yazısıyla göreve tayin edilen Harem ağalarına, padişahın huzurunda samur kürk giydirilirdi.
Osmanlı İmparatorluğu'nun büyümesine paralel olarak, saray teşkilatı da gelişti ve Çelebi Sultan Mehmed devrinden (1413-1421) itibaren Osmanlı sarayında Harem ağaları görülmeye başlandı.
Hacı Beşir Ağa, en ünlü kızlarağasıdır. Küçük yaşta Afrika'dan siyahi bir köle olarak İstanbul'a getirilmiş ve Kızlarağası Yapraksız Ali Ağa'nın yanına verilmişti. Beşir Ağa, Yapraksız Ali Ağa'nın yanında yetişip çeşitli görevlerde bulunduktan sonra padişah musahibi oldu.
Beşir Ağa, 1705'te saray hazinedarı olmuş fakat 1713'te Kıbrıs'a sürülmüştü. Kıbrıs'tan Mısır'a, ardından da Hicaz'a sürüldü, ancak bir müddet sonra hacıların işleriyle ilgilenen şeyhülharemlik görevine tayin edildi.
Beşir Ağa 1717'de İstanbul'a döndü ve III. Ahmed'in kızlarağası oldu. III. Ahmed'in kızlarağası oldu. III. Ahmed, 1730'da Patrona Halil İsyanı ile tahttan indirildikten sonra yerine geçen I. Mahmud, Beşir Ağa'yı görevinde bıraktı.
Beşir Ağa, I. Mahmud üzerinde etkili olarak, dönemin devlet adamlarının tayini ve devlet işlerinin yönlendirilmesinde önemli bir rol oynadı.