Arama
20 maddede Osmanlı'nın Harem teşkilatı
Harem-i Hümayun, hakkında az bilgi bulunan, tarih boyunca en çok merak edilen ve en çok efsane üretilen teşkilatlardan biridir. Osmanlı'da Orhan Gazi döneminde temellerinin atıldığı düşünülen Harem, benzerlerine diğer devletlerde de rastlanan bir kurumdu. Peki, kadın yöneticilerin yetiştiği bir mektep olan Harem'in teşkilat yapısı nasıldı? Harem, Osmanlı yönetiminde ne zaman etkili oldu? Hürrem Sultan'ın ardından Harem'de en etkili isim kimdi? Osmanlı padişahları neden Türklerle evlenmekten kaçınmışlardı? Kimlere "sultan" denilirdi? Osmanlı'nın Harem teşkilatına dair ilginç bilgileri derledik.
Hacı Beşir Ağa, en ünlü kızlarağasıdır. Küçük yaşta Afrika'dan siyahi bir köle olarak İstanbul'a getirilmiş ve Kızlarağası Yapraksız Ali Ağa'nın yanına verilmişti. Beşir Ağa, Yapraksız Ali Ağa'nın yanında yetişip çeşitli görevlerde bulunduktan sonra padişah musahibi oldu.
Beşir Ağa, 1705'te saray hazinedarı olmuş fakat 1713'te Kıbrıs'a sürülmüştü. Kıbrıs'tan Mısır'a, ardından da Hicaz'a sürüldü, ancak bir müddet sonra hacıların işleriyle ilgilenen şeyhülharemlik görevine tayin edildi.
Beşir Ağa 1717'de İstanbul'a döndü ve III. Ahmed'in kızlarağası oldu. III. Ahmed'in kızlarağası oldu. III. Ahmed, 1730'da Patrona Halil İsyanı ile tahttan indirildikten sonra yerine geçen I. Mahmud, Beşir Ağa'yı görevinde bıraktı.
Beşir Ağa, I. Mahmud üzerinde etkili olarak, dönemin devlet adamlarının tayini ve devlet işlerinin yönlendirilmesinde önemli bir rol oynadı.
16'ncı yüzyıla kadar Osmanlı sarayındaki kadınlar, ön planda değillerdi.
Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan ve kızı Mihrimah Sultan öne çıkan ilk saray kadınlarıdır.
Hürrem Sultan'ın Kanuni'nin ilk eşi olan Mahidevran'ı Manisa'ya göndertmesi, Şehzade Mustafa'yı öldürtmesi, Rüstem Paşa'yı veziriazam yaptırtması Harem'in bu dönemde devlet işlerinde oynadığı aktif role işaret eder.
Kanuni'den sonra II. Selim zamanında Nurbanu Sultan ve III. Murad zamanında Safiye Sultan devlet yönetiminde aktif rol oynadı.
Cariye kadın köle demektir. Osmanlı padişahları 16'ncı yüzyıldan itibaren, bir iki istisna dışında, Harem'e alınan cariyelerle evlenmişlerdir.
Osmanlı sarayındaki cariyeler, Kırım Tatarlarının Ukrayna, Rusya ve Polonya akınları sırasında ele geçirip gönderdikleri ya da Kuzey Afrika'daki Türk korsanlarının ele geçirdikleri esirlerden oluşurdu.