Arama
20 maddede Piri Reis hakkında bilmeniz gerekenler
Piri Reis'in haritasında Grönland adasını iki ayrı adacık halinde gösterdiğini biliyor muydunuz? Ya da 1966 yılında yapılan sismik araştırmalarda, bu adanın gerçekte iki parçadan müteşekkil olduğunu? Sadece Osmanlı denizciliğinde değil aynı zamanda dünya harita ve deniz alanında dönüm noktası kabul edilen Piri Reis hakkında bilinmeyenleri derledik.
Denizcilik alanının en önemli ismi, denizcilikle ilgili talimatlar içeren 450 yıllık Kitab-i Bahriye'si "Denizcinin Kitabı", "Donanma Kılavuzu" ve "Deniz İlminin Kitabı" isimleriyle tercüme edildi.
Bu eserin 1991 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlanan yeni baskısında orijinal el yazmasının renkli kopyası ve Osmanlıca metinle birlikte Latincesi, modern Türkçesi ve İngilizcesi vardır.
100 yıldan fazla bir süre boyunca yeni kopyaları üretilen bu kitap, giderek daha da lüks ve süslü bir hale geldi; ayrıca fırtınalar, pusula, haritalar astronomik seyrüsefer, dünya okyanusları ve bunları çevreleyen karalar hakkında ilave bilgileri içerir.
Daha da ilginci bu harita, Portekizlilerin Hint Okyanusu'na girmeleri ve Kolomb'un Yeni Dünya'yı bulması gibi Avrupalılar tarafından yapılan keşif gezilerine de değiniyordu.
Denizciler için bir kılavuz olarak hazırlanmaya başladığı Kitâb-ı Bahriye isimli eseri için tuttuğu notları düzenledi. Yavuz, Mısır seferine çıktığında Osmanlı donanmasına çağrıldı. Osmanlı donanması İskenderiye'yi ele geçirdikten sonra Piri Reis, ayrı bir filo ile Nil'den Kahire'ye gitti. Bu yolculuğu sırasında bu bölgelerin haritalarını yaptı. Hazırladığı dünya haritasını 1517'de Mısır'da Yavuz'a sundu.
Kanuni döneminde Rodos'un fethine, ardından da Veziriazam İbrahim Paşa'nın Mısır yolculuğuna katıldı. Bu yolculukta veziriazamın dikkatini çekti. Onun hazırladığı kitabın kıymetini anlayan İbrahim Paşa müsveddelerini temize çekerek kitap haline getirdi ve Kitâb-ı Bahriye 1526'd Kanuni'ye takdim edildi. Eserinin padişah tarafından beğenilmesi üzerine, Piri Reis yeni bilgiler ilave ederek hazırladığı İkinci Dünya Haritası'nı 1528'de Kanuni Sultan Süleyman'a sundu.
219 tane ayrıntılı harita ihtiva eden bu eser, Akdeniz ve Ege Denizi hakkında hazırlanmış eksiksiz ve geniş kapsamlı tek kılavuzdu; Akdenizli denizciler ve bilim insanları tarafından kaydedilen 200 yıllık ilerlemenin zirveye ulaştığı noktaydı.
Kitab-i Bahriye'nin "Deniz İlminin Kitabı" isimli tercüme el yazmasının, yaklaşık 30 kopyası Avrupa'nın farklı yerlerindeki kütüphanelerde bulunmakla beraber bunların çoğu yazmanın ilk versiyonudur.
Piri Reis'in adının hemen hemen herkes tarafından bilinmesini sağlayan eserleri, çizdiği iki dünya haritasıdır. Bunlardan birincisi 1513'te yapıldı ve 1517'de Mısır'da, Yavuz'a sunuldu. Piri Reis'in haritası, ilk dünya haritası değildir. Bundan önce birçok haritacı tarafından eski dünyanın haritaları yapışmıştı ve Osmanlılar, İslâm coğrafyacıları vasıtasıyla bunlardan haberdardı. Amerika'yı da gösteren bir dünya haritası ise ilk defa 1498'de Kolomb tarafından çizilmişti. Ancak bu harita daha sonra kaybolduğu için nasıl bir şey olduğunu net olarak bilemiyoruz.
Piri Reis, haritalardan da istifade ederek kendi haritasını çizmişti ve Amerika kıyılarına giderek haritasını çizmemiş, daha önce yapılmış haritaları kullanarak yeni bir dünya haritasını meydana getirmişti. Onun bu eseri haritacılık tekniği açısından çok önemlidir. Değişik ölçeklerdeki haritaları kullanarak birbirlerinin eksik yöntemlerini tamamladı.