Arama
20 maddede Piri Reis hakkında bilmeniz gerekenler
Piri Reis'in haritasında Grönland adasını iki ayrı adacık halinde gösterdiğini biliyor muydunuz? Ya da 1966 yılında yapılan sismik araştırmalarda, bu adanın gerçekte iki parçadan müteşekkil olduğunu? Sadece Osmanlı denizciliğinde değil aynı zamanda dünya harita ve deniz alanında dönüm noktası kabul edilen Piri Reis hakkında bilinmeyenleri derledik.
Piri Reis, adaları ve kıyıları son keşiflere dayalı olarak daha doğru çizdi. Keşfedilmeyen yerleri sise beyaz bırakarak, bilinmediği için çizilmediği belirti. Bu durum Piri Reis'in gelişmeleri takip ettiği ve bilimsel hassasiyetini gösterir.
Piri Reis'in birinci haritası 1929'da Topkapı Sarayı'nda bulundu. Bulunmasından sonra harita yoğun bir ilgi topladı. İlk olarak bu konuda araştırmalar yapan bilim adamı Kahle'nin, çeşitli akademik yayınları oldu. Türkiye'den başta İsmail Hakkı Konyalı olmak üzer bazı Türk yazarlar, haritayı ilk bulanın Kahle değil Türkler olduğunu iddia ettiler. Ancak sarayın kayıtlarının incelenmesinden Piri Reis'in haritasının ilk bulanın Kahle olduğu açıkça ortaya çıktı.
Vincent H. Gaddes isimli bir araştırmacı ise Amerika yerlilerinin efsane ve gizemlerini içeren, ''American Indian Myths and Mysteries'' isimli kitabında Piri Reis'in haritaları ile ilgili çeşitli iddialarda bulundu. Piri Reis'in haritası ve ona benzeyen bazı haritalar üzerinde yaptığı incelemeler sonucunda bu haritaların bilinmeyen bir çağda yapılmış haritaların kopyaları olabileceğini ileri sürdü ve Amerika yerlilerinin efsaneleri ile bazı arkeolojik kalıntıları delil olarak gösterdi. Piri Reis'in haritaları, kaybolan Atlantis uygarlığına delil olarak başka yazarlar tarafından da kullanıldı.
Daha sonra bu haritalar Türkiye'de basım olarak yayınladı, ancak Batı'nın ilgisi 1956 yılına kadar kayboldu. 1956'da bir Türk amirali bu haritanın basımını Washington D.C'deki U.S Navy Hydgrophic Ofis'e hediye etti. Burada eski haritalar uzmanı A.H. Mallery tarafından yapılan inceleme sonucunda, Piri Reis'in haritasının çizilmiş yerleri, Antarktika'daki Queen Maud kıyılarının, körfezlerinin ve oraya karşı duran adaların henüz buz kaplamadığı zaman ait harita olduğu kanaatine varıldı.
Bu konuda 26 Ağustosta 1956'da Georgetown Üniversitesi'nin düzenlediği bir radyo tartışması yapıldı ve bu tartışmaya katılan kişiler Mallery'in fikrini desteklediler. Bu tartışmayı duayn Prof. Hapdgoog, iki oğlu ve 24 öğrencisinden oluşan bir ekip kurarak araştırmalara başladı. Çeşitli kurumlardan birçok gönüllü de onlara yardımcı oldu. Piri Reis'in haritası yanında 18 haritayı daha incelediler ve sonunda 1965'te The Maps of Sea Kings ( Eski Deniz Krallarının Haritaları) isimli bir kitap yayınladılar. Kitabın genişletilmiş ikinci baskısı da 1979'da yapıldı.
Bu kitapta yapılan araştırmaların sonucunda, tarih öncesi çağlara ait dünyayı kuşatan bir kültürün varlığı ve bu kültürün modern çağa kadar yok olmuş bir teknoloji ile dünyanın haritasını yaptığını belirten delillere ulaşıldı. Bu kayıp medeniyet Antarktika kıyıların buzsuz olduğunu ve Kuzey Avrupa'da buz örtüsünün bulunduğu biliyordu. Bizim keşfettiğimiz zamandan binlerce yıl önce enlem ve boylamları ve küresel trigonometriyi bulmuşlardı. Bu sonuçların ortaya çıkmasını sağlayan haritalar, aynı zamanda yer kabuğunun geçirdiği evrelere ait delileri de vermekteydi.
Büyük bir denizci ve haritacı olan Piri Reis, korsanlık günlerinden başlayarak gezip gördüğü yerleri, yabancı kaynaklardan da yararlanarak tarihi ve coğrafi özellikleri ve haritaları ile birlikte Kitâb-ı Bahriye isimli kitabında anlattı. Kitâb-ı Bahriye'nin şiir şeklinde yazılan ve denizcilikle ilgili tüm bilgilerin toplandığı başlangıç bölümünde, genel açıklamalardan sonra Ege ve Akdeniz adalarını anlatır.
Denizle ilgili gözlem ve tecrübelerin önemini vurguladı. Fırtına, rüzgâr çeşitleri, pusula ve haritanın tanımından sonra, dünyayı kaplayan denizleri ve karaları belirtti. Portekizliler 'in denizcilikteki ilerlemeleri ve keşifleri, Çin Denizi, hint Okyanusu, Akdeniz ve Ege Denizi kıyıları ve adaları Adriyatik Deniz kıyıları, Batı İtalya, Güney Fransa, Doğu İspanya kıyılarıyla çevresindeki adalara ilişkin tarihi, coğrafi bilgiler verdi.
Piri Reis'in Kitâb-ı Bahriye isimli eserinde Amerika'nın keşfi ile ilgili çok ilginç bir bilgi vardır. Burada, Antil adalarının deniziler tarafından 1465'te keşfedildiğini yazdı. Bu bilgi Kolomb'tan önce Amerika yakınlarındaki adalara giden denizcilerin varlığına işarettir.