Arama
20 maddede Piri Reis hakkında bilmeniz gerekenler
Piri Reis'in haritasında Grönland adasını iki ayrı adacık halinde gösterdiğini biliyor muydunuz? Ya da 1966 yılında yapılan sismik araştırmalarda, bu adanın gerçekte iki parçadan müteşekkil olduğunu? Sadece Osmanlı denizciliğinde değil aynı zamanda dünya harita ve deniz alanında dönüm noktası kabul edilen Piri Reis hakkında bilinmeyenleri derledik.
Amcasını, Osmanlı hükümdarı II. Bayezid'in davet etmesi üzerine, Piri Reis de onunla beraber Osmanlı donanmasında çalışmaya başladı. 1502'de Osmanlı-Venedik Savaşı sırasında bir geminin kaptanı olarak görev yaptı. Amcasının 1511'de ölümü üzerine Piri Reis, bir süre Barbaros'un yanında çalıştı ve Gelibolu'ya çekilerek, ilk eseri olan Dünya haritasını hazırlamaya başladı.
Hindistan ticaret yollarının Portekizliler'in eline geçmesi Osmanlı çıkarlarını tehdit etti. Osmanlı donanması arka arkaya Hindistan sularına seferler düzenlemeye başladı. Piri Reis, 1547'de Hind Kaptanıderyalığı'na getirildi. 26 Şubat 1548'de Portekizlilerden Aden'i geri aldı.
1551'de Süveyş Limanı'ndan 30 kadırgalık bir donanma ile hareket ederek Portekizlilere doğru sefere çıktı. 1552'de önemli bir Portekiz üssü olan Maskat'ı ve ardından Kişm Adası'nı alarak, Hürmüz Kalesi'ni kuşattı. Ancak Portekizliler, aşırı direnç gösterdiğinden Hürmüz'ü alamadı.
Bu sefer sırasında kendisinden yardımını esirgeyen Basra Valisi Kubâd Paşa'nın da girişimleriyle Piri Reis'in aleyhine olumsuz bir hava yaratıldı. Mısır Valisi'nin Divân-ı Hümâyun'a, yazdığı onu kötüleyen mektubu üzerine, İstanbul'dan Piri Reis'in idam edilmesi emri geldi. Bu büyük Türk denizcisi ve âlimi 1552'de idam edildi.
Piri Reis, denizcilik tarihi bakımından önemli üç yapıtı vardır. Bunlar, Birinci Dünya Haritası, İkinci Dünya Haritası ve Kitâb-ı Bahriye'dir.
Harita üzerinde apılan araştırmalara göre, Birinci Dünya Haritası'nı Piri Reis'in 1513 yılında çizdiği ve 1517'de, Mısır'da Sultan Selim'e sunduğu öğrenildi. Piri Reis haritasında, Atlas Okyanusu'nun iki yakasını gösterecek edecek şekilde Batı Afrika kıyıları, Asor, Kanarya ve Yeşilburun adalarını ve Atlas Okyanusu, Güney Amerika ile Orta Amerika'ya yer verdi.
Piri Reis haritasına çizimlerin yanı sıra başta kendi ismi olmak üzere ilgili yerlerin özelliklerini, ne zaman ve kim tarafından keşfedildiğini, haritayı çizerken hangi haritalardan faydalandığını belirten çeşitli açıklamalar da ekledi.
Haritanın ilgi çekici diğer bir yönü ise, Piri Reis'in haritayı nasıl yaptığını üzerine yazmış olmasıdır. Böylece haritanın dayandırıldığı kaynaklar öğrenilebildi. Yaptığı açıklamaya göre Piri Reis, haritasını yaparken 33 haritadan yararlandı.