Arama
20 maddede Piri Reis hakkında bilmeniz gerekenler
Piri Reis'in haritasında Grönland adasını iki ayrı adacık halinde gösterdiğini biliyor muydunuz? Ya da 1966 yılında yapılan sismik araştırmalarda, bu adanın gerçekte iki parçadan müteşekkil olduğunu? Sadece Osmanlı denizciliğinde değil aynı zamanda dünya harita ve deniz alanında dönüm noktası kabul edilen Piri Reis hakkında bilinmeyenleri derledik.
Piri Reis, denizcilik tarihi bakımından önemli üç yapıtı vardır. Bunlar, Birinci Dünya Haritası, İkinci Dünya Haritası ve Kitâb-ı Bahriye'dir.
Harita üzerinde apılan araştırmalara göre, Birinci Dünya Haritası'nı Piri Reis'in 1513 yılında çizdiği ve 1517'de, Mısır'da Sultan Selim'e sunduğu öğrenildi. Piri Reis haritasında, Atlas Okyanusu'nun iki yakasını gösterecek edecek şekilde Batı Afrika kıyıları, Asor, Kanarya ve Yeşilburun adalarını ve Atlas Okyanusu, Güney Amerika ile Orta Amerika'ya yer verdi.
Piri Reis haritasına çizimlerin yanı sıra başta kendi ismi olmak üzere ilgili yerlerin özelliklerini, ne zaman ve kim tarafından keşfedildiğini, haritayı çizerken hangi haritalardan faydalandığını belirten çeşitli açıklamalar da ekledi.
Haritanın ilgi çekici diğer bir yönü ise, Piri Reis'in haritayı nasıl yaptığını üzerine yazmış olmasıdır. Böylece haritanın dayandırıldığı kaynaklar öğrenilebildi. Yaptığı açıklamaya göre Piri Reis, haritasını yaparken 33 haritadan yararlandı.
Piri Reis, 15 yıl sonra bir Dünya haritası daha çizdi. Bugün elimizde bulunan parçasına göre harita, Grönland'ı, Kuzey ve Orta Amerika sahillerini gösteriyor. İlk haritadan daha büyük ölçeli ve gelişmiş bu ikinci harita, teknik olarak dönemin ileri örneklerindendir.
Piri Reis'in 1528'de Kanuni'ye sunduğu ikinci haritası ise sekiz renkte boya ile renklendirilerek, ceylan derisi üzerine çizdi. Bu büyük bir dünya haritasının sadece kuzey batı köşesidir. Bu haritada Atlas Okyanusu'nun kuzeyi, Kuzey ve Orta Amerika'nın yeni keşfedilmiş yılları ve Grönland'dan Florida'ya uzanan kıyı şeridi vardır. Piri Reis, birinci haritasında eksik bilgilerden kaynaklanan yanlışlarını burada düzeltti.
Denizcilik alanının en önemli ismi, denizcilikle ilgili talimatlar içeren 450 yıllık Kitab-i Bahriye'si "Denizcinin Kitabı", "Donanma Kılavuzu" ve "Deniz İlminin Kitabı" isimleriyle tercüme edildi.
Bu eserin 1991 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlanan yeni baskısında orijinal el yazmasının renkli kopyası ve Osmanlıca metinle birlikte Latincesi, modern Türkçesi ve İngilizcesi vardır.
100 yıldan fazla bir süre boyunca yeni kopyaları üretilen bu kitap, giderek daha da lüks ve süslü bir hale geldi; ayrıca fırtınalar, pusula, haritalar astronomik seyrüsefer, dünya okyanusları ve bunları çevreleyen karalar hakkında ilave bilgileri içerir.
Daha da ilginci bu harita, Portekizlilerin Hint Okyanusu'na girmeleri ve Kolomb'un Yeni Dünya'yı bulması gibi Avrupalılar tarafından yapılan keşif gezilerine de değiniyordu.
Denizciler için bir kılavuz olarak hazırlanmaya başladığı Kitâb-ı Bahriye isimli eseri için tuttuğu notları düzenledi. Yavuz, Mısır seferine çıktığında Osmanlı donanmasına çağrıldı. Osmanlı donanması İskenderiye'yi ele geçirdikten sonra Piri Reis, ayrı bir filo ile Nil'den Kahire'ye gitti. Bu yolculuğu sırasında bu bölgelerin haritalarını yaptı. Hazırladığı dünya haritasını 1517'de Mısır'da Yavuz'a sundu.