Arama
33 yıllık nişane: Yıldız Sarayı
Osmanlı Devleti'nde saraylar, devletin siyasi merkezleriydi. Son dönemlerinde iç karışıklıkların, ihtilallerin hedefi olan payitahtta artık her hamle hayati önem taşıyordu. Tüm dünyanın eşsiz siyasetine hayran olduğu Sultan ll. Abdülhamid Han'ın tahta çıktığında aldığı ilk kararlarından birisi Dolmabahçe Sarayı'ndan Yıldız Sarayı'na geçmekti. 33 yıl sürecek olan yönetiminde şüphesiz bu tercihin çok önemli bir yeri vardı. Peki Sultan burada neyi hedeflemişti? Yıldız Sarayı neden önemliydi?
◾ Yıldız Bahçeleri olarak da anılan bu bölgedeki ilk yapının, III. Selim'in annesi Mihrişah Sultan tarafından inşa ettirildiği biliniyor.
◾ Her ne kadar II. Mahmud, Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz tarafından da önem verilen bir bölge olsa da en muhteşem günlerini II. Abdülhamid döneminde yaşamıştı.
◾ Yıldız Sarayı, II. Abdülhamid'in her detayıyla özel olarak ilgilendiği bir saray kompleksi olarak yıldan yıla genişledi.
Bu saray, Sultan II. Abdülhamid'in yaşamını, benimsediği alışkanlık ve değerlerini, ortaya koymak istediği yönetim biçimini yansıtan, özel bir devrin simge yapısıdır.
◾ Sultan'ın Yıldız'a taşınmasıyla başlayan imar çalışmaları, uzun bir dönem boyunca devam etti. Yeni yapıların eklenmesi ve sınırların genişlemesi ile saray, son haline ulaştı.
◾ Yıldız Sarayı'nın sürekli eklemelerle genişleyen mimarisi, Topkapı Sarayı'nın yapılanması ile benzerlik gösteriyordu. Bursa Sarayı ile başlayıp uzun bir süre devam eden klasik çok üniteli saray anlayışı, Dolmabahçe, Beylerbeyi ve Çırağan saraylarında farklılaşmıştı.
◾ Çünkü bu saraylar işlev ve örgütlenme düzeyi planlanarak tek hamlede yapılan saray yapılarıydı. Bu anlamda Yıldız Sarayı, klasik Osmanlı saray anlayışına bir geri dönüş niteliği taşıyordu.
◾ Sarayın ve ona ait parkı içeren vadinin dış dünya ilişkisinin sınırlandırılması veya kesilmesi için II. Abdülhamid, Hamidiye Camii önünden başlayan Yıldız Yaylası'ndan Beşiktaş ve Ortaköy üzerine kadar inen büyük parkı, kalın ve ortalama 4 metre yükseklikte ve harpuştalı duvarlarla ayırmıştı.
📌Harpuşta, dış etkilere açık duvarların üstünü örten ve yağmur suyu, kar suyu gibi istenmeyen etkilerin yanlara akmasını sağlayan eğimli veya eğri bina bölümüdür.
◾ İç içe açılan, pek çok duvarla birbirinden ayrılan parçalı ve girift yapısını algılayabilmek için saraya ait alanlar kullanımları açısından sınıflandırılabilir. Sarayın bölümleri kullanım açısından temel anlamda şu şekildedir:
- Saraya girişi sağlayan kapılar
- Devlet idaresini birinci dereceden ilgilendiren yapıların bulunduğu idari bölüm
- Sultan'ın kendisine ve haremine ait olan hususi bölüm, dış bahçe ve çevre yapılar
◾ II. Abdülhamid'in Yıldız'a taşınmasının ardından saraydaki mevcut Selamlık kısmı bir duvarla ayrıldı.
◾ Geniş bir arazi ve pek çok yapıdan oluşan Yıldız Sarayı'nın yapı listesi şöyledir:
Av Köşkü (Talimhane Köşkü), Ahırlar, Hasır, Çiçeklik, Limonluk, Şale Köşkü, Eski Elektrik Fabrikası, Şehzadegân Daireleri, Dershane, Agavat Dairesi, Gedikli Cariyeler, Usta Kalfalar, Çiçek Serası, Kızlarağası Dairesi, Kadın Efendiler Dairesi, Kadın Efendiler Dairesi, Hazinedar Usta Kadın Dairesi, Canyeler Dairesi, Musahip Ağalar, Saray Tiyatrosu, Hususi Daire, Kaskat Köşkü, Hünkâr Dairesi, Kilar-ı Hümayun, Çit Kasrı, Limonluk Köşkü, Küçük Mabeyin, Harem İç Kapısı, Hünkar Kasrı, Set Köşkü, Büyük Mabeyin, Yaveran ve Bendegân Dairesi, Marangozhane, Hususi Kiler, Hünkâr Mutfağı, Silahhane, Güzel Sanatlar Galerisi, Dış Karakol, Arabacılar Dairesi, Ada Köşkü, Arabalık, Eczahane, Cihannüma Köşkü, Yıldız Camii.
Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Türkiye'de Kültür Bakanlığı ve
Tarih Vakfı tarafından ortak olarak yayımlanmış Türkçe ansiklopedidir.