Arama
9 Osmanlı padişahı ve hürmet ettikleri alimler
Osmanlı padişahları savaşlarda gösterdikleri üstün başarıların yanında manevi açıdan da takdire şayan duruşlarıyla dikkat çekmektedirler. Hükümdarlıkları boyunca pek çok alim ve din adamını himaye eden sultanların, özel olarak muhabbet besledikleri isimler de vardı. Bu muhabbet, çoğunlukla alimle hususi bağ kurma ve onun sohbetinden faydalanma şeklinde cereyan ederdi. Peki, günümüz toplumunda halen etki gücüne sahip Aziz Mahmud Hüdayi, Hacı Bayram Veli ve Emir Sultan gibi isimler hangi padişahla yakınlık içerisindeydi?
📌 Sümbül Efendi, Halvetiyye tarikatının ana kollarından Cemâliyye'nin pîri Cemâl-i Halvetî'ye intisap ederek tasavvuf yoluna girdi. Koca Mustafa Paşa Dergâhı'nda irşad faaliyetini sürdüren Cemâl-i Halvetî hacca gitmek amacıyla İstanbul'dan ayrılırken Sünbül Sinan'a haber gönderip kendisinin de hacca gelmesini istediğini bildirdi.
📌 Cemâl-i Halvetî yolda vefat edince bu buluşma gerçekleşmedi. Sünbül Sinan, hac dönüşü şeyhinin vasiyeti gereği İstanbul'a dönerek kızı Safiye Hatun'la evlendi ve Koca Mustafa Paşa Dergâhı'nda postnişin oldu.
📌 Yavuz Sultan Selim, yaptırdığı caminin açılış merasimi sırasında vaaz etme görevini ona verdi. Bu onun padişah nezdindeki itibarını göstermektedir.
📌 Hulvî, Sünbül Sinan'ın Yavuz Sultan Selim'le ilişkileri konusunda ayrıntılı bazı rivayetleri nakletmektedir. Rivayetlere göre padişah bir yıkım gerçekleştireceği esnada Sünbül Efendi ile tanışır ve bu alime hayran olur. İki büyük ismin tanışması ve padişahın hürmeti böyle başlamıştır.
📌 Yahya Efendi ile Kanuni Sultan Süleyman süt kardeşidir. Yahyâ Efendi, Yavuz Sultan Selim'in tahta çıkışının ardından Şehzade Süleyman'ın maiyetinde ailesiyle birlikte İstanbul'a gitmiştir.
📌 Yahyâ Efendi ile Kanûnî Sultan Süleyman arasında Trabzon'da başlayan dostluk İstanbul'da devam etmiş, onun İstanbul'a gelmesini Kanûnî istemiştir. Bu dönemde Kanûnî'nin Yahyâ Efendi'ye ve ailesine karşı saygı duyduğu anlaşılmaktadır.
📌 Nitekim Kanûnî'nin İstanbul'da inşa ettirdiği ilk mescid Yahyâ Efendi'nin annesi Afîfe Hatun'un adını taşımaktadır. Kanûnî Sultan Süleyman kendisinden birkaç gün önce doğan Yahyâ Efendi'ye ağabey diye hitap eder ve zaman zaman ziyaretine giderdi.
📌 Yahyâ Efendi'nin devlet işlerine karışacak cesareti göstermesi de bu yakınlığı ortaya koymaktadır. Yahyâ Efendi birçok konuda Kanûnî'ye arzlar yazmış, talep veya tavsiyelerde bulunmuştur.
Mektuplar, fermanlar ve şiirlerde Kanuni Sultan Süleyman
📌 Evliya Çelebi, yedi padişahın Aziz Mahmut Hüdâyi'nin elini öptüğünü ve kendisinin yüz yetmiş bin talebesi olduğunu söylemiştir. Devrin padişahlarıyla yakın ilgi kurmayı başarmıştır.
📌 III. Murad, I. Ahmed ve II. Osman gibi padişahlara mektuplar yazdı, öğütler vermiştir. Yedi padişah arasında en samimi münasebet ise Birinci Ahmet Han ve validesi ile gerçekleşmiştir.
📌 Sultan Ahmet Camii'nin açılışında ilk hutbeyi Aziz Mahmud Hüdayi okumuştur. Alim, her ayın ilk pazartesi günü burada vaaz etmeyi de kabul etmiştir. Üsküdar'da bulunduğu yıllarda Bulgurlu'da da bir çilehâne ile bir hamam yaptırmıştır.
📌 Çilehânenin bulunduğu yerdeki Bulgurlu köyü, Ilısuluk tarlaları ve Gaziler tepesinin bir kısmı I. Ahmed tarafından fermân-ı hümâyunla Aziz Mahmud Hüdâyî adına tescil edilmiştir.
📌 Sevenlerine ve ziyaretçilerine "Denizde boğulmasınlar, ahir ömürlerinde fakirlik görmesinler ve imanlarını kurtarmadıkça gitmesinler" şeklindeki duası günümüze dek kabulü ve esrarı süren bir armağandır.
📌 Pertevniyal Valide Sultan, Mahmut Nedim Paşa ve II. Abdülhamit Han ile münasebeti neticesinde davetle İstanbul'a gelen Şeyh Zafir Efendi, üç yıl ikamet ettikten sonra Medine'ye dönmüştür. Ardından II. Abdülhamid'in davetiyle ikinci defa İstanbul'a geldi. Ekim 1876'da Sadrazam Midhat Paşa onu Medine'ye göndermek istediyse de II. Abdülhamid'in himayesinde 2 Ekim 1903'te vefatına kadar İstanbul'da kaldı.
📌Tasavvuf tarihçisi Hüseyin Vassâf Abdülhamid'in, İstanbul'a ilk gelişinde Şeyh Zâfir'e intisap ettiğini ve şeyhin Unkapanı civarında kaldığı eve gizlice gidip geldiğini kaydeder.
📌 Şeyh Zâfir'in bu sırada Abdülhamid'e tahta çıkacağını söyleyerek onun üzerinde etkili olduğu inancı yaygın bir kanaattir. İstanbul'a gelişinden itibaren Abdülhamid'in güvenini kazanan Şeyh Zâfir'in padişahla kurduğu sağlam ilişki sayesinde nüfuz ve itibarını arttırdığı görülmektedir.
📌 Abülhamid, Zafir Efendi İstanbul'da bulunduğu müddetçe ona çok hürmet göstermiştir. Sultan, şeyhe çok değer verdiği için bazı cuma selâmlıklarında Ertuğrul Tekkesi'ne gitmiş ve bazı özel dini günlerde onu Yıldız Sarayı'na davet etmiştir.
📌 Ayrıca şeyhin İstanbul'daki aile mensupları çeşitli rütbelerle resmî kurumlarda görevlendirilmiş ve masrafları devlet tarafından karşılanmıştır. Mısrâte'deki tekkenin bakımı yapılmış, şeyhin Trablusgarp'ta kalan aile fertlerinin ihtiyaçları giderilmiştir.
Abdülhamid'in hayatı hakkında 34 ilginç gerçek
Kaynaklar: Yusuf Küçükdağ, II. Bayezid, Yavuz ve Kanûnî Devirlerinde Cemâlî Ailesi.
İslam Ansiklopedisi