Arama
Abdülhamid’in çağlar aşan müzesi: Müze-i Hümayun
Sultan II. Abdülhamid, payitahtın dört bir yanında yeni eserler yaptırdı ve eski eserleri ihya etti. Peki, Abdülhamid'in döneminde yapılan kamu binaları arasında Müze-i Hümayun binalarının da yer aldığını biliyor muydunuz? Ya da dünya üzerinde müze binası olarak tasarlanan ve bu amaçla kullanılan ilk 10 müze arasında yer aldığını? Sizler için, Abdülhamid'in iradesi ile tarihe yön veren müzeyi derledik.
1881 yılında Müze-i Hümayun müdürü Dethier'in ölümüyle yerine Edhem Paşa'nın oğlu Osman Hamdi Bey getirilir. Müzenin kurumsal bir kimlik kazanması Osman Hamdi Bey'in çalışmaları ile sağlanmıştır.
Osman Hamdi Bey, 11 Eylül 1881 yılında Müze-i Hümayun Müdürlüğü'ne tayin edildiğinde müze, eser açısından oldukça fakirdi ve mevcut eserlerin tasnifi de henüz yapılmamıştı. Bu iş için, Fransız elçi vasıtasıyla ile tanıştığı M. Salomon Reinach'ı İstanbul'a davet eder. Reinach'ın görevi müzedeki eşyaların tasnifini yapmak ve bir katalog hazırlamaktır.
Çinili Köşk'teki eserlerin ilk kataloğu Reinach'ın çalışmaları sonucunda hazırlanır ve 1882 yılında basılır.
21 Şubat 1884 tarihinde yürürlüğe giren Asar-ı Atika Nizamnamesi'ni hazırlayan Osman Hamdi bey, bu nizamname ile her eski eserin devletin malı olduğunu vurgulamış ve 1869 nizamnamesinde yer alan kazı yapanlara ve arazi sahibi pay verilmesi usulünü ortadan kaldırmıştır. Ayrıca eski eserlerin yurt dışına çıkarılamayacağı hükmü de bu nizamnamede belirtilmiştir.
Osman Hamdi Bey'in en önemli katkısı olan bu nizamname ile Osmanlı topraklarında çıkarılan eski eserlerin müzeye aktarılmasına imkan sağlamıştır. Osman Hamdi Bey müze ve eski eserlerin korunması için yaptığı çalışmaların yanı sıra, Müze-i Hümayun adına yapılacak olan arkeolojik kazılar içim devlet bütçesinden ödenekler ayrılmasını da sağlamıştır. Kendisi de arkeolojik kazılara katılarak müzeye çok değerli eserler kazandırmıştır.
1887-1888 yılları arasında Osman Hamdi Bey tarafından yapılan Sidon Kral Nekropolü kazasından İstanbul'a getirilen İskender Lahdi, Ağlayan Kadınlar Lahdi gibi ihtişamlı eserlerin sergilenebilmesi için yeni bir müze binasına ihtiyaç duyulmuştur.
Osman Hamdi Bey'in isteği üzerine Çinili Köşk'ün karşısına inşa edilen ve Müze-i Hümayun yani İmparatorluk Müzesi olarak kurulan İstanbul Arkeoloji Müzeleri, 13 Haziran 1891'de ziyarete açılmıştır.