Arama
Abdülhamid’in kara kutusunun 86 yıl kasada saklanan günlükleri
Sultan Abdülhamid'in en yakınlarından olan Ahmet İzzet Holo Paşa'nın, Yıldız'da gördüklerini, yaşadıklarını ve devletin en üst düzeyinde olup bitenleri günü gününe kaleme aldığını biliyor muydunuz? Peki, beş defterden oluşan bu günlüklerin ölümünden yüz sene sonra yayınlanmasını istediği halde zamanla unutulduğunu? Sultan Abdülhamid'in kara kutusu İzzet Holo Paşa'nın kayıp günlükleri nihayet gün yüzüne çıkarıldı.
Arap İzzet Paşa'nın elyazısı ile olan günlüklerin bir sayfası.
Yazdıklarının ölümünden yüz sene sonra yayınlanmasını vasiyet eden İzzet Holo Paşa'nın vefatının ardından defterlerini kızı Leman Hanım muhafaza altına aldı ve İsviçre'nin Lozan şehrinde bir bankanın kasasına koydu. Bundan kimseye bahsetmedi. 86 yıl kasada kalıp zamanla unutulan defterler, İzzet Paşa'nın günlükleri seneler boyunca arayan torununun oğlu Ahmet Semih Mümtaz tarafından 2010'da tesadüfen bulundu.
Ahmet Semih Mümtaz, günlükler için İzzet Paşa'nın dünyanın dört bir tarafında yaşayan torunlarını dolaştı fakat hiçbir sonuç elde edemedi. Ailede bu defterlerin varlığını bilenler olsa da nerede muhafaza edildikleri hakkında bilgi yoktu. Ta ki Leman Hanım'ın 1980'lerin başındaki vefatına kadar…
Leman Hanım'ın vefat etmesinden seneler sonra İsviçre bankalarından biri 2010'da Leman Hanım'ın Amerika'da kiraladığı kasa hakkında bir akrabasını bilgilendirdi. Semih Mümtaz olaylardan haberdar edilip bankaya ulaştı, Holo Paşa'nın beş defter hâlindeki günlüklerini ortaya çıkardı. Semih Mümtaz da defterleri kimseleri haberdar etmeden uzun bir süre muhafaza etti. Beş defter hâlindeki hatıraların kopyalarını Osmanlı Arşivleri'nin eski mensuplarından İbrahim Küreli'ye vererek yeni yazıya çevirtti.
Paşa'nın toplam 564 sayfadan oluşan günlüklerinin metni, eski harflerden yeni yazıya eksiksiz aktarılmış şekilde ve üzerinde hiçbir müdahalede bulunmaksızın bu hafta raflardaki yerini aldı. Kitapta defterlerin Paşa'nın el yazısıyla olan orijinal sayfa görüntülerinin tamamının yanı sıra küçük bir aile albümü de yer alıyor.
Son sayfasının yazılışının üzerinden 111 sene geçtikten sonra tam metin halinde yayınlanan defterler o günlerle ilgili olarak az bilinen, karanlıkta kalan ve hâlâ tartışılan birçok konunun ayrıntısını günışığına çıkartmaktadır.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın.