Selçuklu döneminin eşsiz eseri: Afyon Ulu Cami
Afyon Ulu Camii, baklava dilimli minaresiyle Anadolu Selçuklu döneminin eşsiz örneklerinden biridir. İçerisinde bulunan kırk ahşap sütunun her biri şaheserdir. Caminin tavanı dönemin önemli hattatları tarafından özenle süslenmiştir. 13. yüzyıldan beri varlığını koruyan bu değerli eserin detaylarını öğrenelim.
Giriş Tarihi: 03.11.2022
10:35
Güncelleme Tarihi: 04.11.2022
11:06
🔸 Beş sırada toplamda 40 ahşap sütun üzerine oturtulan caminin sütun başlıkları sarkıt ve baklava dilimlidir.
↪ Yapıya manevi hava kazandıran 'kırk ahşap sütun' un tamamı birbirinden farklı başlıklıdır.
🔸 Sütun başlıklarının bazıları stalaktitli ve boyalıdır ; ahşap tavanı taşıyan bindirme kiriş aralarında kalem işi bezemeler vardır. Ne yazık ki bu süslemeler 1946-1953 yılları arasında tahrip olmuş; sütun ve sütun başlıklarının bazıları da değiştirilmiştir.
❗ Bir bilgi:
Tarihi binalarda saçaklardan sarkan ahşap süslemelere stalaktit denir.
"Çivisiz cami" 811 yıldır ayakta
🔸 Harim, iri mukarnas başlıklı kırk ahşap direkle dokuz bölüme ayrılır. Hattat Nakkaş Hacı Murad caminin tavan ve direklerini çiçeklerle bezemiştir.
↪ Petekler dizisi ya da hücreler halinde istiflenmiş görüntüye mukarnas denir.
7 asırdır zamana direnen Çivisiz Camii
Cami içerisindeki ahşap minber
🔸 Ahşap minberi, geometrik motiflerle süslüdür. Minber kapısı orjinal ahşap oymasıdır, birtakım yıpranmalar olsa da ilk halini muhafaza etmektedir. Kapının üstündeki kitabede Neccar Emir Hacı Bey 'in eseri olduğu yazılıdır. Ahşap kirişler üzerine renkli kök boyayla geometrik ve bitkisel motifler işlenmiştir. Minberin orjinal kapısındaki bu yüksek sanat tüm ihtişamıyla göz alır.
🔸 Minberin çift kanatlı ahşap kapısı, Selçuklu dönemi eserlerindendir. Minber kapakları üzerinde bulunan kitabede sureler ve yapım tarihini belirten yazı vardır. Ahşap kapı üzerinde "fi gurre-i rebî-ül-âhır sene ihdâ ve sitte mie" yazılıdır. Bu tarih Hicrî 601 yılını ifade eder. Milâdi takvimde 1204 yılı kasım-aralık ayına denk gelir.
Beton yapılara kafa tutan çivisiz ahşap camiler
Ulu camii mihrabının yapısı
🔸 Mukarnas nişli sade taş mihrabın nişinin alnında ve üç tarafında iki kitabe bulunur. Mihrap alnındaki kitabede 'İhlâs Suresi' yazılıdır. Mihrap üzerini çevreleyen 3 sıra kuşakla nesih hatla Ayete'l Kürsî yazar. Son satırda Hattat Hacı Murad bin Mahmud yazar.
🔸 Mihrab süslemesi Selçuklu Sultanı III. Gıyâseddîn Keyhüsrev zamanında ve 13. yüzyılın son çeyreğinde yapıldığı tahmin edilmektedir. Kesme beyaz kiriş taşından mihrab Selçuklu taş işçiliğine örnektir.
Hüsn-i hat nedir? Bir hattat nasıl yetişir?
🔸 Caminin ilk büyük onarımı 1341 yılında Muzafferüddünoğlu Minüddün Emir Abdullah Bey tarafından yaptırılır ve doğu cephesindeki kapı üzerine bir yazıt konulur.
🔸 Cami şehrin merkezinde Çavuşbaş mahallesinde bulunuyor. Çavuşbaş, Afyon'un en eski yerleşim yerlerinden biridir. Karahisar Kalesi çevresinde gelişen mahallede Osmanlı mimarı yapısına sahip evler ve konaklar bulunmaktadır. Modern yapılaşmadan uzaktır, şehrin çarşısına çok yakında bulunur.
🔸 Yolunuz Afyonkarahisar'a düşürse Selçuklu'nun inci değerindeki bu tarihi camiyi ziyaret etmeyi unutmayın.