Arama
Akdeniz’de bir Türk adası: Girit
Dünya tarihi için önemli bir noktada bulunan Akdeniz, tarihin her döneminde dünyanın siyasi, ticari ve iktisadi gelişmelerine yön verecek kadar derinlikli bir konuma sahiptir. Bu büyük denizde bulunan önemli stratejik nokta Girit, Osmanlı'nın fethinden sonra büyük bir değişime uğrayarak Türk-İslam medeniyetinin izlerini taşıyan bir ada haline gelir. Gelin, tarihte birçok devletin istilasına ve akınına uğrayan bu adanın tarihine birlikte bakalım.
Girit'te Venedikliler
🔷 "Adriyatiğin Kraliçesi" olarak anılan Venedik Devleti, dünya tarihine denizlerde çığır açan bir devlet olarak damga vurur. 421 yılında İtalya'da kurulan devlet, Akdeniz ve Karadeniz'de ciddi biçimde yayılır.
🔷 IV. Haçlı Seferi sırasında Bizans İmparatorluğu arazisinin taksimi sırasında Girit, Montferrat Markisi Boniface'in payına düşer. Boniface, adada karşılaşacağı güçlüklerden çekindiği için Girit'i satılığa çıkarır. Cenevizliler adayı satın alma girişiminde bulunsalar da, 1204'te yapılan anlaşma ile 100.000 gümüş karşılığında Venedikliler adayı satın alır.
Girit'te Venedik hakimiyeti
⚓ Venedikliler hakimiyetlerini kalıcı hale getirmek için ana vatanlarından buraya bir kısım halkını getirirler. Adanın güvenliği için yirmi bin kişilik ordu bulundururlar.
⚓ Girit'te bulunan Venediklilerin Anadolu'da kıyısı olan Türk beyliklerinden Aydınoğulları ve Menteşeoğulları ile ticari ilişkiler geliştirdiği tarihi kaynaklarda geçer.
Girit'in coğrafi önemi
🔷 İbn Haldun'un "Coğrafya kaderdir" sözünü tam manasıyla yaşayan yerlerden biri de Girit adası olur. Doğu Akdeniz'de bulunan bu büyük ada, Anadolu'ya yakınlığı ile dikkat çeker. Bölgede Kıbrıs'tan sonra en büyük ada olan Girit, bölgedeki güç unsurlarının odak noktası haline gelir. Ada günümüzde dahi önemli bir mücadele noktasıdır.
Akdeniz'in stratejik adası Rodos'un fethi
Girit'te kurulan İslam Emirliği
🔷 Bugün İspanya olarak adlandırılan Endülüs, Müslümanların 711 - 1492 yılları arasındaki hakimiyeti esnasında İslam Medeniyetinin zirve noktasını temsil eder. IX. yüzılda Emevi Emiri I. Hakem b. Hişam zamanında meydana gelen bir ayaklanma sonucunda Endülüs'ten sürgün edilen bir grup Kurtubalı Müslüman, Bizans hakimiyetindeki Girit'i zaptederek 135 yıl sürecek bir Müslüman devleti kurarlar.
🔷 Girit'i kendilerine yurt edinen Müslümanlar, o dönem doğudaki her Müslüman devlet gibi Abbasi halifesine tabi olurlar. Yaklaşık bir buçuk asır Doğu Akdeniz'de Bizans ile çarpışırak Ege adaları üzerine akınlarda bulunan Müslümanlar, pek bilinmeyen bir tarihe sahiplerdir.
Çeyrek asır süren kuşatma
🔷 Girit adası, sağlam ve güçlü kaleleri nedeniyle fethedilmesi zor bir adadır. Venedik ile Osmanlı ilişkilerinin bozulmasının ardından 1469 yılından itibaren Osmanlı Girit'i almak için girişimlerde bulunur. 1539 yılında Barbaros Hayreddin Paşa'nın da akınlar düzenlediği adanın tam manasıyla Osmanlı'ya geçişi, çeyrek asır süren kuşatma sonrası 1669 yılında gerçekleşir. Dünya tarihinin en uzun kuşatmalarından biri olan Kandiye Kuşatması ile Girit fethedilir.
🔷 Osmanlı gemi teknolojisinin dönemin şartlarına göre geride kalması ve devletin içinde bulunduğu askeri ve mali sorunlar nedeniyle kuşatma uzun sürer ancak adadan vazgeçilmez. Nihayetinde Fazıl Ahmet Paşa, Girit'i teslim alır.