Arama
Akdeniz'in stratejik adası Rodos'un fethi
Rodos, sahip olduğu jeopolitik konumu sebebiyle tarih boyunca önemli bir ada oldu. Çok eski çağlardan beri yerleşimin olduğu, asırlar boyunca pek çok milletin hâkimiyeti altına giren Rodos, Kanuni Sultan Süleyman döneminde fethedildi. Kanuni, yıkılan surları tamir ettirdi ve buraya güçlü bir askeri birlikler yerleştirdi. Akdeniz'de önemli bir konumda yer alan Rodos, gemi bakım ve yapım tezgahlarıyla Osmanlı deniz donanmasına tarih boyunca hizmet verdi. Peki Rodos ne zaman fethedildi?
◾ Osmanlı tahrir defterleri, Rodos İskele Gümrüğü'nün dış ticarete açık olarak önemli bir gelir kaynağı teşkil ettiğini gösterir.
◾ Fetihten sonra Rodos şehrinin surlarla çevrili bölgesindeki Hristiyan nüfusun büyük bölümü güvenlik sebebiyle varoşlara ya da büyük köylerin civarına yerleştirildi.
◾ 1524 tarihli Tahrir Defteri bunların sayısını 591 hâne, 3 bin civarında nüfus olarak verir. 1592 yılında Müslüman nüfus 5600 civarına yükseldi. Daha sonra bu nüfusa Almanya'dan, Aragon ve Gerona'dan (İspanya), Sicilya'dan, Calabria ve Apulia'dan (İtalya) getirilen Yahudi mülteciler katıldı.
◾ Yahudi mültecilerin sayısı 1524'te 720, 1592'de 1420 kişidir. Büyük gruplar halinde gelen Yahudi mülteciler kendi istekleriyle Osmanlı garnizonuna katıldılar. Güvenlik sebebiyle yeni gelen Yahudi göçmenler de sur içine yerleşti. Şehrin Rum nüfusu 1524 yılında 630 kişiden 1592'de 2000 kişiye, 1711'de 3100 kişiye ulaştı.
Osmanlı'nın Balkanlar'da otoritesini arttıran savaş: Varna muharebesi
◾ Bunların 1524'te 6700 olan nüfusu 1592'de 15.400'e, 1604'te 16.800'e yükseldi. 1524 tarihli kayıtlar adadaki 18 kiliseden söz eder; 1592'de ise 46 kilise ve 19 manastır bulunmaktadır. Büyük köylerin bazılarında birkaç kilise mevcuttur; Triada'nın 4 kilisesi ve bir manastırı vardı; Archangelos'ta 2 kilise ve 3 manastır bulunuyordu.
◾ Bu rakamlar, sadece hoşgörülü dinî politikaya değil aynı zamanda kırsal kesimdeki nisbî refah düzeyine de işaret eder. Bu kiliselerin birkaçında görülen 16 ve 17. yüzyıldan kalma süslü freskler aynı şeyi gösterir. Farklı Yahudi cemaatlerinin kendi sinagogları da vardı, ancak bunların adları belirtilmemiştir.
◾ 1524'te surlarla çevrili Rodos şehrinde 16 mescidin yanında 2 cuma camii vardı. Mescidlerden bazıları kiliseden dönüştürülmüştü. 1711 yılında 4 cami ve 18 mescid bulunmaktaydı.
◾ Süleymaniye Camii'nden başka 1540'ta yapılan büyük kubbeli Vezîriâzam İbrâhim Paşa Camii, 1588'de inşa edilen kubbeli Receb Paşa Camii ve 1636'da tarihli Murad Reis Camii en önemli mabetlerdir. Receb Paşa Camii'nin içi yüksek kaliteli İznik çinileriyle süslenmiştir.
◾ 1524 yılında ise ada 11 bini şehirde yaşayan toplam 18.400 nüfusa sahipti. 1592'de adanın nüfusu 27 bine ulaştı. 16. yüzyıl tahrir defterleri, adanın Müslüman-Türk nüfusunun hızlı artışının dışarıdan ya da Anadolu'dan göçler sonucu olduğunu ortaya koyan atıflar ihtiva eder.
◾ Aynı döneme ait bir Rum kaynağında 1577 tarihi itibariyle Osmanlı tahrirlerindeki rakamlarla benzer bir nüfusun verildiğini görmek ilginçtir (4000 Türk, 15.000 Yunanlı, 1000 Yahudi).