Arama
Altuncan’dan Seferiye’ye Büyük Selçuklu Hatunları
Selçuklu, büyük Türk devletlerinden biri olarak tarih sahnesinde yerini alırken bu köklü devletin oluşması ve ayakta kalmasındaki en önemli etkenlerden biri "hatunlardı". Çağrı Bey kızı Arslan Hatice, Tuğrul Bey eşi Altuncan Hatun ve daha niceleri yönetimde söz sahibi olarak büyük fedakarlıklarda bulundular.
ALTUNCAN HATUN
🔸 Selçuklu Devleti'inin ayakta durmasını sağlayan hanımların en büyük örneklerinden biri, Tuğrul Bey'in eşi Altuncan Hatun'dur. Önemli mücadeleler veren Selçuklu idaresi için faaliyetlerde bulunan Altuncan, itibarlı ve sözü dinlenen biridir.
🔸 Altuncan Hatun, eşine devlet yönetimi esnasında faaliyetleri veya sözleri ile etki eder. Bunun en önemli örneği İbrahim Yınal'ın isyanı sırasında attığı adımlarla gerçekleşir.
🔸 1058 yılında Tuğrul Bey'in kardeşi İbrahim Yınal Bey, daha önce hakimi olduğu Hemedan merkezli bir isyan başlatır.
🔸 Bu olayı Piyadeoğlu şu şekilde anlatır:
"Tuğrul Bey de bir şekilde bu isyanı engellemek için ondan erken Hemedan'a varmak ve şehre girme çabası içerisinde. Şehre de giriyor fakat bu sefer kuşatılıyor İbrahim Yınal tarafından. Şehre girmiş olması çok büyük sıkıntı haline geliyor. İbrahim Yınal yaklaşık 50 bine yakın Türkmen nüfusu ile birlikte hareket ediyor. İnanılmaz bir güç kazanmış ve Tuğrul Bey, Hemedan şehri içerisinde sıkıştırılmış durumda. Bir şekilde kaçması lazım. Eşi Altuncan Hatun ise bu sırada Bağdat'ta. Halife zor durumda çünkü. Tuğrul Bey'in Bağdat'a girmesinin sebebi yine bir Türk olan Büveyh komutanı Arslan Besasiri'nin faaliyetleri. Tuğrul Bey gelince Arslan Besasiri Batı'ya çekilmiş, Fatımilerle işbirliği içerisine girmiş. Tuğrul Bey zor durumda kalınca Arslan Besasiri'nin tekrar Bağdat'a gelme gibi bir durumu ortaya çıkmış. Bağdat'ta inanılmaz bir endişe var, Arslan Besasiri gelecek tekrar şehri ele geçirecek diye. Bu noktada Tuğrul Hemedan'da sıkışmış durumda. İbrahim Yınal'ın çevresindeki Türkmenlerin bir ara dağıldığı gibi bir gerçek var. Altuncan Hatun onu fırsat haline getiriyor ve başkent Rey'e kaçmayı başarıyor."
🔸 İsyan devam ederken Tuğrul Bey'in veziri Amidülmülk Kündüri, Bağdat'ta asılsız haberler yaymaya başlar.
🔸 Piyadeoğlu bu olaydan sonra vezirin şehirden kaçtığını, Enüşirvan'ın da durumun kritik olduğunu anlayarak uzaklaştığını anlatır.
"Tuğrul Bey'in artık iktidarı kaybettiği, yakın zamanda İbrahim Yınal'ın şehri ele geçireceği ve bundan sonra da Tuğrul Bey'in tam manasıyla sultanlığı İbrahim Yınal'a kaptıracağı gibi bir dedikodu yayılmaya başlanıyor. Amidülmülk Kündüri, Enüşirvan'ı tahta çıkarma sevdasına düşüyor yani Tuğrul Bey'in evlatlığını. Bunun için bazı girişimlerde bulunuyor. Tabii karşı çıkıyor halife buna her şeyden evvel. Karşı çıkanlardan biri de Enüşirvan'ın annesi Altuncan. Altuncan, kendi oğlunun tahta çıkmasından ise kocasının tahta çıkması yönünde bir tavır takınıyor. Bunun için de hem oğlunu hem de Amidülmülk Kündüri'yi tehdit ediyor."
🔸 Enüşirvan'ın tahta çıkarılma ihtimali, Altuncan Hatun sayesinde kaldırılır. Türkmenler ile işbirliği yapan Altuncan, bütün zorluklara rağmen kaynakların ifadesine göre 'atlanarak' Rey'e kadar gider ve eşi Tuğrul Bey'in kurtulmasını sağlar.
SEFERİYE HATUN
🔸 Arslan Yusuf'un kızı Seferiye, Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Sultan Alparslan'ın ikinci eşidir.
🔸 Karahanlı Arslan Yusuf'un Tirmiz ve Harezm'in bir kısmını ele geçirmesi üzerine Alparslan, onun ilerlemesini durdurur ve iki hanedan arasında bir saldırmazlık antlaşması imzalanır.
🔸 Sınırların kesinleştiği ve birbirlerine saldırmama antlaşmasına vardıkları belgedeki şartlardan biri de Karahanlı prenseslerinden biri ile Alparslan'ın evlenmesidir. Böylece Seferiye, Alparslan ile evlenir.
🔸 Seferiye Hatun, 1071 yılında zafer ile sonuçlanacak seferde eşinin yanında bulunarak devlet yönetiminde etkin rol oynar.
ZÜBEYDE HATUN
🔸 Melikşah'ın kaynaklarda geçen üç eşinden biri olan Zübeyde Hatun, amcası Yakuti'nin kızıdır. Hanedan mensubu olmasından dolayı saraydaki etkisi oldukça fazladır.
🔸 Melikşah'ın ölümünün ardından oğlu Berkyaruk, Selçuklu Sultanı olur ve böylece sarayda büyük söz sahibidir.