Arama
Anadolu'nun kurucu isimlerinden: Siraceddin El Urmevi
Anadolu'da yaşamış ve bölgenin mayalanmasında katkıda bulunmuş alim ve arifler hayatları Müslümanlar için yol gösterici özellikler taşır. Anadolu'yu manevi olarak inşa eden önemli isimlerden biri olan Siraceddin Urmevi, Selçuklu döneminde aldığı görevler ve daha sonra yetiştirdiği öğrencilerle Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda dahi etkili olmuş bir isimdi. İşte Siraceddin el-Urmevi'nin hayatı...
🔷 Programda Türk-İslam tarihinin üç önemli isminin aynı dönemde yaşandığına da değinildi. Üç büyük ismin aralarında dostluk olduğu vurgulanırken, ilim ve dost meclislerinde bir arada bulunduklarının kaynaklarda geçtiği ifade edildi. Rivayete göre Mevlana, kendi cenaze namazını Sadreddin Konevi'nin kıldırmasını istedi. Ancak cenaze esnasında geçirdiği fenalık nedeniyle Konevi kıldıramayınca namazı Siraceddin el-Urmevi kıldırdı.
📌 Akkanat, programda üç büyük ismin düşünce hayatını şöyle özetledi: "Mevlana ahlaki olarak çalışıldığında, kalbi temizlik sağlandığında Allah'a ulaşır görüşünü savunur. Urmevi, ağırlıklı olarak bütün bilimleri temelinde mantık olmak şartıyla, akıl ve kanıtlar önderliğinde yapılan araştırmayla oluşan bilgilerle Allah'a ulaşılacağını düşünür. Konevi ise hem aşkın hem de mantığın gerekli olduğuna inanır."
🔷 Urmevi'ye göre mantık marifetullaha giden yoldu. Kelam ilmini metafiziğin altına konumlandırdı. Dini bilimlere yön verecek olan kurucu bilimi metafizik olarak kabul etti.
🔷 Akkanat'a göre Urmevi'nin temel düşüncesi şudur: "Yöntem olarak veya elde ettiği verilerin garantisi olarak mantık temel alınmalıdır. Urmevi'ye göre mantık, nihai hedef olan Allah'ı (CC) bilme hedefinin temel şartıdır. Dini bilim yapılıyorsa dini gerekçeler üzerinden yapılması gerekir. Bilimsel bilgiye dayanan bilgiye dayanan bir araştırma yöntemini savundu."
Teoman Duralı'nın Felsefe Bilimin Odağında Metafizik kitabından 25 alıntı 📕
🔷 Program sunucusu Doç. Dr. Eşref Altaş'ın, Urmevi'nin eserlerinin dili ile ilgili soruyu Akkanat şöyle cevapladı: "Mevcut eserlerini okumak isterseniz hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz, çünkü çok kapalı ifadeler var. O dönemin kendisine yönelik bir anlatma ve anlayış tarzı mevcut. Dönemini aşan eserler yazmıştır."
🔷 Akkanat, Urmevi'nin eserlerinin bugünkü durumunu şöyle özetledi:
▶ 20 yıl önce Urmevi'nin sadece fıkıh usulü kitabı basılıydı. Bir de metailül envar'ın taş baskısını Osmanlı döneminde basılmıştı. Modern baskıda sadece fıkıh usulü kitabı olan et-Tahsîl mine'l-Mahsûl vardı.
▶ Saim Güngor Hoca, Şerhu'l İşarat kitabının çevirisini yaptı. Ankara'da Nilüfer Öztürk adlı öğrenci Beyan'ül hak kitabının mantık kısmı haricindeki bölümlerinin incelemesini yaptı. Bugün Urmevi'nin eserlerinin sadece %30'unun yayımlanmış durumda.
🔷 Konya'da bir süre kadılık yaptıktan sonra "kadılar kadısı" yani "kadı'lkudat" (Selçukluların Adalet Bakanı) oldu. Urmevi Kadı olduğu dönemde farklı görüşlere müsaade ederek hoşgörü ortamı oluşturdu.
Bir Bilgi
Osmanlı medreselerinin ilk alimleri olan Taceddin Kürdi ve Davudi Kayseri, Siraceddin Urmevi'nin öğrencileridir. Bu iki fakih Osmanlı'nın ilk medresesinde hocalık yapmışlardır. Sadreddin Konevi ise Urmevi'den mantık ve felsefe dersleri almıştır.
▶ Letâ'ifü'l-hikme: Temel felsefe problemleri hakkında yazılmış Farsça bir eserdir. 1257 yılında yazılan eserdir.
▶ Metâli'u'l-envâr: Klasik mantık konularının özet halinde ele alındığı bu eser medreselerde ders kitabı olarak okutulurken, Fatih Sultan Mehmet'in talebiyle Farsçaya çevrilmiştir.
▶ Beyânü'l hak: Mantık ve felsefe ilgili meşhur eseridir.
▶ el-Menâhic: Mantık ve hikmet alanında yazılmış bir eserdir.
▶ Şerhu'l-İşârât ve't-tenbihât: İbn-i Sina'ya ait esere yazdığı şerhdir.
▶ Er- Resâ'il: Tartışma, cedel üzerine yazılmış bir eserdir.
▶ Tehzibü'n Nüket: Ebu İshak eş-Şirazi'nin Kitabü'n-Nüket kitabından yola çıkarak Şafii ile Ebu Hanife arasında ihtilaflı olan beş mesele cedel metoduyla tartışıldığı eserdir.
▶ Şerhu'l-Mûcez fi'l-mantık: Efdalüddin el-Hûnecî'ye ait eserin şerhidir.
▶ Lübâbü'l-Erbaʿîn: Fahreddin er-Râzî'nin Kitâbü'l-Erbaʿîn fî uṣûli'd-dîn'inin özetidir.
▶ et-Tahsîl mine'l-Mahsûl: Fahreddin er-Râzî'ye ait usûl-i fıkha dair eserin muhtasarı olup Abdülhamîd Ali Ebû Züneyd tarafından geniş bir mukaddime ile birlikte iki cilt halinde neşredilmiştir.
▶Şerhu'l-Veciz: İmam Gazzali'ye ait eserin şerhidir.
▶ Gayatü'l- Ayat: Fahreddin er-Razi'nin el-Ayatü'l- beyyinat'ının şerhidir.