Arama
Anadolu’yu yurt yapan 19 alim 7 teşkilat
Osmanlı'nın kuruluş döneminde Hacı Bektaş-ı Veli'nin çok önemli sosyal faaliyetlerde bulunduğunu biliyor musunuz? Peki ya, "Türkçeye şehadet getirten şair" olarak tanımlanan şairin kim olduğunu? Veya tasavvuf etkisinde yetişen ve bu çizgide eserler veren Aşık Paşa'nın döneminde Arapça ve Farsça revaçta olmasına rağmen neden Türkçe eserler yazmayı tercih ettiğini? Orta Asya bozkırında başlayan, Osmanlı ile birlikte Viyana'ya kadar uzanan bir yurdu "yurt" haline getiren alimleri ve teşkilatları sizler için derledik.
📌 Sadreddin Konevi kimdir?
🔹 1209'da Malatya'da doğan Sadreddin Konevi ilk eğitimini üvey babası olan İbn'ül Arabi'den alır.
🔹 Konevi daha sonra Şam'a giderek Evhadüddin Kirmani'nin talebesi olur.
🔹 Sonra Konya'ya yerleşip Konevi takma adını alan veli, burada din ve ilim adamlarını toplayarak özel bir akademi kurar.
🔹 Daha çok vahdet-i vücud meselesi ile ilgilenen Konevi, İbn'ül Arabi'nin eserlerine şerhler yazar.
📌 Muhyiddin İbn'ül Arabi kimdir?
🔹 1165'te Endülüs'te dünyaya gelen İbn'ül Arabi, ilk eğitiminin ailesindeki mutasavvıflardan aldıktan sonra Şam'da İbn-i Rüşd'le tanıştı.
🔹 Onun tesiriyle bilginin akıl yoluyla elde edilmesi ve varlığın birliği konularına eğildi.
🔹 İbn'ül Arabi, faydalandığı 300'ü aşkın kişinin manevi hallerine ve hikmetli sözlerine yeri geldikçe el-Fütuhat, Kitabü'l Kutb, Dürretü'l Fahire ve Ruhü'l Kuds gibi eserlerinde değinmektedir.
📌 İmam Gazali kimdir?
🔹 İslam âleminin en önemli ilim adamlarından biri olan İmam Gazali 1058 yılında Horasan'ın Tus şehrinde doğar.
🔹 1085 yılında Büyük Selçuklu Devleti veziri Nizamülmülk ile bir araya gelen İmam Gazali 1091 yılında Nizamiye Medreseleri'nin baş müderrisi olur.
🔹 Devirde etkin olmaya başlayan Batınilik ve Mutezile ile mücadele ederek ehl-i sünnet itikadının tahkim edilmesi için mücadele eder.
🔹 Sünni akidenin bu topraklarda kalıcı olmasını sağlayan en önemli âlimlerden biridir.
📌 Nizamülmülk kimdir?
🔹 1018 yılında Horasan'ın Tus şehrinde doğdu. Isfahan, Nişabur, Bağdat gibi şehirlerde İslam âlimlerinden hadis dersi aldı.
🔹 Tuğrul Bey zamanında Horasan'ı yöneten Nizamülmülk, Sultan Alparslan döneminde vezir olarak atandı.
🔹 Onu büyük kılan şey ise devlette tesis ettiği adalet ve kurduğu Nizamiye Medreseleri'dir. Türk-İslam öğretilerini birleştirerek ikta sistemini geliştirdi.
🔹 Selçuklu ordusu onun sayesinde Ortaçağ'ın en kuvvetli ordusu haline geldi. İmam Gazali ile beraber Şii-Batıni itikada karşı olarak ehl-i sünneti tahkim etmeyi vazife bildi.
🔹 1092 yılında bir Batıni tarafından şehit edildi. Bugün bile Nizamülmülk'ün ulaştığı nokta devlet adamları için büyük bir ufuk.
📌 Yeseviye nedir?
🔹 Orta Asya'dan yola çıkarak Anadolu'nun İslamlaşmasında en önemli faktörlerden biri olan Yesevilik, Pir-i Türkistan Ahmet Yesevi ile Anadolu coğrafyasında oldukça etkili oldu.
🔹 Orta Asya'da Siderya ve Taşkent bozkırlarında yaşayan konargöçer Türkler Yeseviliğe çok çabuk uyum sağlarlar.
🔹 Ahmet Yesevi hazretlerinin ve Yeseviliğin en önemli özelliği yeni İslamlaşmaya başlayan Türklere dini en saf, kolay ve sade haliyle anlatması olur. Böylece Anadolu'da çabuk yayılma imkânı bulur.