Arama
Anadolu’yu yurt yapan 19 alim 7 teşkilat
Osmanlı'nın kuruluş döneminde Hacı Bektaş-ı Veli'nin çok önemli sosyal faaliyetlerde bulunduğunu biliyor musunuz? Peki ya, "Türkçeye şehadet getirten şair" olarak tanımlanan şairin kim olduğunu? Veya tasavvuf etkisinde yetişen ve bu çizgide eserler veren Aşık Paşa'nın döneminde Arapça ve Farsça revaçta olmasına rağmen neden Türkçe eserler yazmayı tercih ettiğini? Orta Asya bozkırında başlayan, Osmanlı ile birlikte Viyana'ya kadar uzanan bir yurdu "yurt" haline getiren alimleri ve teşkilatları sizler için derledik.
📌 Nizamiye Medreseleri nedir?
🔹 Selçuklu veziri Nizamülmülk tarafından 1065-1067 yılları arasında başta Bağdat olmak üzere Büyük Selçuklu hâkimiyetindeki çeşitli şehirlerde kurulan medreselerdir.
🔹 Bu medrese, İslâm tarihinde ilk çekirdek üniversiteyi oluşturmuştur. Nizamiye Medreselerinde öğrencilerin yeme içme ve barınma ihtiyaçları ücretsiz karşılanır ve öğrencilere burs verilirdi.
🔹 Nizamiye Medreseleri dinî ilimlerin gelişmesine büyük katkı sağlar. Ehl-i sünnet itikadının kalesi konumunda olan medreseler Moğol istilasına kadar faaliyetlerine devam eder.
📌 Bacıyan-ı Rum nedir?
🔹 Dünyanın ilk kadın teşkilatı sayılan Bacıyan-ı Rum, 13'üncü yüzyılda Türkiye'de oluşturulur. Bacıyan-ı Rum ismi ilk kez 15'inci yüzyılda Osmanlı tarihçisi Âşıkpaşazâde tarafından kullanılır.
🔹 Bacıyan-ı Rum teşkilatı, Anadolu kadınlarını, gerektiğinde düşmanlara karşı vatan savunmasında mücadele etmesi ve ülkenin sanat, sosyal ve ekonomik alanlarında kalkınıp gelişmesini sağlamak için teşkilatlanır.
🔹 Hem kadınlar arasındaki dayanışmayı geliştirir hem de Türk dilinin, Türk kültürünün ve İslam'ın kadınlar arasında yayılmasını hızlandırır.
🔹 Böylece Anadolu'nun İslamlaşmasına ve Türkleşmesine büyük katkıları olur.
📌 Ahilik nedir?
🔹 13'üncü yüzyılda Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatıdır ve Osmanlı Devleti'nin kurulmasında önemli rol oynar.
🔹 Horasan'dan Anadolu'ya göçen Müslüman Türkmenlerin ticaret, sanat ve ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir.
🔹 Ahi teşkilatı ilk Kayseri'de kurulur. Sosyal hayatta ve ticarette ilişkilerin Kur'an ve sünnet esasına dayanması esas amaçlarıdır.
📌 Bektaşilik nedir?
🔹 Hacı Bektaş-ı Veli'nin etrafında Anadolu'da ortaya çıkan bir tarikattır.
🔹 Yeniçeri Ocağı'nın kuruluşunda önemli rolü vardır. Bu yüzden de Osmanlı tarihi boyunca nüfuzunu korumuştur.
🔹 Zaman zaman siyasetin içine dâhil olmasıyla tartışılır hale gelir. Bugün Balkanlarda etkisini halen sürdürmektedir.
📌 Bayramiye nedir?
🔹 Hacı Bayram Veli tarafından kurulan Türk tarikatıdır. Türk topraklarında doğup büyüyen bir şeyh tarafından kurulan ilk Türk tarikatı olan Bayramiye kısa sürede büyük bir kitleye yayılır.
🔹 Dini ve milli kültür üzerine oldukça olumlu katkıları olan Bayramiye tarikatı toplumu ve devlet yönetimini etkileme gücü bağlamında da etkili olur.
Lacivert