Arama
Ayasofya külliyesinde neler bulunuyordu?
Ayasofya Camii, Osmanlı için fethin en önemli sembolüydü. Asırlar boyu dimdik ayakta kaldı ve ihtişamını nesilden nesile aktardı. Fatih Sultan Mehmed'in ilk namazı kılmasının ardından Ayasofya Camii, Fatih hayratının ilk eseri olarak vakfedildi. Daha sonra caminin hemen yanına bir medrese yaptırıldı ve dönemin en ünlü bilginleri burada istihdam edildi. Ayasofya Camii, yüzyıllar boyunca pek çok ek ile bir külliye haline geldi ve halka hizmetin önemli merkezlerinden biri oldu. Peki, Ayasofya Camii'nin külliyesinde neler bulunuyordu?
AYASOFYA ÇEVRESİ İLE BİRLİKTE İHYA EDİLDİ
🔹 Sultan II. Selim, minarelerin yanı sıra Mimar Sinan'dan yıkılma tehlikesi gösteren Ayasofya'yı esaslı biçimde onarmasını da istemiştir.
🔹 Yapının çevresini saran çirkin binalar, gecekondular, harabeler kaldırılmış, avlu temizlenmiş ve geniş bir meydan açılmıştır. Mimar Sinan tarafından takviye payandaları yapılarak yapının çökmesi önlenmiştir.
AYASOFYA HAMAMI
🔹 Ayasofya Camii'nin karşısında inşa edilen 16. yüzyıla ait bir çifte hamamdır. Kitabesindeki tarihe göre 960 (1553) yılında yapılmıştır. Hamam, Mimar Sinan'ın eserlerini bildiren tezkirelerde "merhume Haseki Sultan Hamamı" olarak adlandırılmıştır.
🔹 Böylece Ayasofya Hamamı diye bilinen bu yapının Haseki Hürrem Sultan için, onun vakıflarına gelir sağlamak üzere Sinan tarafından yapıldığı anlaşılır.
🔹 1913'teki İshak Paşa yangınından sonra etrafındaki mahalle ortadan kalkmış ve hamam bakımsız bir halde kalmıştır. Daha sonra çeşitli onarımlardan geçen yapı, Sinan'ın meydana getirdiği bu tür eserler içinde en gösterişlisidir.
AYASOFYA İMARETİ
🔹 Şehir dışından gelenlere, yolculara, yoksul ve düşkünlere yiyecek, sağlık ve giyecek yardımı yapılan Ayasofya İmareti, Sultan I. Mahmud tarafından Ayasofya Camii'nde gerçekleştirilen büyük tamir ve ek binalar yapımı sırasında inşa edilmiş; bina 1742'de tamamlanmıştır.
🔹 Her gün çorba dağıtıldığı, perşembe günleri ise pilav ile zerde verildiği bilinir. İmaretlerin kapanmasına kadar faaliyette olduğu tahmin edilen bu müessese, bir süre Vakıflar Başmüdürlüğü deposu olmuş, sonradan da kurşun levha hazırlama atölyesi haline getirilmiştir.
AYASOFYA KÜTÜPHANESİ
🔹 Ayasofya Camii içinde Sultan I. Mahmud tarafından kurulmuştur. Hem mimarisi hem de zengin koleksiyonu ve devrine göre geniş personel kadrosuyla dikkati çeker.
🔹 21 Nisan 1740 tarihinde açılmış padişahın da hazır bulunduğu bu merasimde Buhârî hatmedilip duası yapılmış, kütüphane muhaddis ve müfessirleri tarafından birer açılış dersi verilmiş ve Ayasofya vaizinin vaazından sonra da dua edilmiştir.
🔹 Ayasofya Kütüphanesi kurulduğu zaman 4 bin eserden oluşan değerli bir koleksiyona sahiptir. Ayasofya Kütüphanesi'ndeki kitaplar 1968 yılında Süleymaniye Kütüphanesi'ne nakledilmiştir.
AYASOFYA MUVAKKİTHANESİ
🔹 Ayasofya Camii etrafında külliye parçalarından biri olarak saatlerin muhafazası için yapılmıştır. Ayasofya'da namaz vakitlerinin düzenli şekilde tespit edilebilmesi için yapılan muvakkithane, Sultan Abdülmecid zamanında, Ayasofya'nın Fossati kardeşler tarafından 1846-1849 yıllarındaki büyük tamiri bittikten birkaç yıl sonra inşa edilmiştir. Ayasofya Camii'nin daha eskiden de bir muvakkithanesi olup olmadığı bilinmemektedir.