Arama
Ayasofya külliyesinde neler bulunuyordu?
Ayasofya Camii, Osmanlı için fethin en önemli sembolüydü. Asırlar boyu dimdik ayakta kaldı ve ihtişamını nesilden nesile aktardı. Fatih Sultan Mehmed'in ilk namazı kılmasının ardından Ayasofya Camii, Fatih hayratının ilk eseri olarak vakfedildi. Daha sonra caminin hemen yanına bir medrese yaptırıldı ve dönemin en ünlü bilginleri burada istihdam edildi. Ayasofya Camii, yüzyıllar boyunca pek çok ek ile bir külliye haline geldi ve halka hizmetin önemli merkezlerinden biri oldu. Peki, Ayasofya Camii'nin külliyesinde neler bulunuyordu?
AYASOFYA İMARETİ
🔹 Şehir dışından gelenlere, yolculara, yoksul ve düşkünlere yiyecek, sağlık ve giyecek yardımı yapılan Ayasofya İmareti, Sultan I. Mahmud tarafından Ayasofya Camii'nde gerçekleştirilen büyük tamir ve ek binalar yapımı sırasında inşa edilmiş; bina 1742'de tamamlanmıştır.
🔹 Her gün çorba dağıtıldığı, perşembe günleri ise pilav ile zerde verildiği bilinir. İmaretlerin kapanmasına kadar faaliyette olduğu tahmin edilen bu müessese, bir süre Vakıflar Başmüdürlüğü deposu olmuş, sonradan da kurşun levha hazırlama atölyesi haline getirilmiştir.
AYASOFYA KÜTÜPHANESİ
🔹 Ayasofya Camii içinde Sultan I. Mahmud tarafından kurulmuştur. Hem mimarisi hem de zengin koleksiyonu ve devrine göre geniş personel kadrosuyla dikkati çeker.
🔹 21 Nisan 1740 tarihinde açılmış padişahın da hazır bulunduğu bu merasimde Buhârî hatmedilip duası yapılmış, kütüphane muhaddis ve müfessirleri tarafından birer açılış dersi verilmiş ve Ayasofya vaizinin vaazından sonra da dua edilmiştir.
🔹 Ayasofya Kütüphanesi kurulduğu zaman 4 bin eserden oluşan değerli bir koleksiyona sahiptir. Ayasofya Kütüphanesi'ndeki kitaplar 1968 yılında Süleymaniye Kütüphanesi'ne nakledilmiştir.
AYASOFYA MUVAKKİTHANESİ
🔹 Ayasofya Camii etrafında külliye parçalarından biri olarak saatlerin muhafazası için yapılmıştır. Ayasofya'da namaz vakitlerinin düzenli şekilde tespit edilebilmesi için yapılan muvakkithane, Sultan Abdülmecid zamanında, Ayasofya'nın Fossati kardeşler tarafından 1846-1849 yıllarındaki büyük tamiri bittikten birkaç yıl sonra inşa edilmiştir. Ayasofya Camii'nin daha eskiden de bir muvakkithanesi olup olmadığı bilinmemektedir.
AYASOFYA SEBİLLERİ
🔹 Ayasofya'ya komşu olan ve onun cami olarak vakfedilmesinden çok sonra yapılmış iki sebil binası vardır. Bunlardan birincisi caminin dış avlu duvarının güneybatı köşesinde bulunur.
🔹 Hangi tarihte ve kimin tarafından vakfedildiğine dair bir kayıt yoktur. Uzun zaman buranın sebilciliğinde bulunan İsmail Hakkı'nın vakıfnamesinden, Sultan İbrahim (1640-1648) tarafından yaptırıldığı ifade edilse de bu vakfiye yayımlanmadığı için doğruluk derecesi bilinmemektedir.
🔹 Ayasofya'daki ikinci sebil avlunun içinde, güney tarafındaki yan girişin başındadır. Kimin tarafından yaptırıldığı bilinmeyen, mimari üslûbundan dolayı 18. yüzyıla tarihlenen bir eserdir.
AYASOFYA SIBYAN MEKTEBİ
🔹 Sultan I. Mahmud tarafından inşa ettirilen şadırvan, kütüphane ve aşhane-imaret ile birlikte 1742 yılına doğru yaptırılmıştır. Üzerinde kesin inşa tarihini bildiren bir kitabe yoktur.
🔹 Ayasofya Sıbyan Mektebi caminin müzeye çevrilmesinden sonra bir süre büro olarak kullanılmış, sonraları da lojman haline getirilerek Ayasofya Müzesi müdürüne tahsis edilmiştir.
🔹 Şimdi alt katı kütüphanedir. Ayasofya Sıbyan Mektebi, İstanbul'daki bu çeşit eserler arasında klasik devirden sonra yapılanların en güzellerinden biridir.