Arama
Azerbaycan Türklerinin atası: Zeynelabidin Tagiyev
Günümüz Azerbaycanının kurucusu kabul edilen Zeynelabidin Tagiyev cömertliği, vatanseverliği ve Türk diline verdiği ehemmiyet ile tanınmış ve ülkesini yüzyıllar boyu refah içinde yaşatmak için fedakarlık yapmaktan çekinmemiştir. Sultan II. Abdülhamid'i İslam davasının lideri olarak görmüş ve Sultan ile mektuplaşmıştır. Azerbaycan'ın sayılı zenginleri arasında bulunan Tagiyev, aynı zamanda doğuda bir ilk olarak kız çocukları için okullar açmıştır.
🔸 Tagiyev, Kaspi Gazetesi'nin yanı sıra Hayat Gazetesi'nin de başına geçer. Gazetede görev yapanlar arasında döneminin en meşhur aydınlarından Elimerdan Bey Topçubaşov, Ali Hüseyinzade, Ahmet Bey Ağayev, Haşım Vezirov gibi isimler vardır.
🔸 Hayat gazetesinin ilk sayısı, "İslamiyetsiz Kurtuluş Olmaz" adı altında yayımlanır. Zeynelabidin'in desteğiyle yayın yapan, Batıdan, doğuya tüm Türkler için olan gazetelerden bir diğeri de "Taze Hayat"tır. Bu gazete, "İslam'ı yaymaya çalışma" suçlamasıyla 1908 yılında kapatılır.
TAGİYEV'İN GASPIRALI İLE İLİŞKİSİ
🔸 Kırım'da önemli faaliyetlerde bulunan ve Ceditçilik hareketinin öncü ismi İsmail Gaspıralı'nın, Tercüman Gazetesi'ni destekler. Bu süreçte mektuplaşan ikili, Gaspıralı'nın Bakü ziyaretinde ilk kez görüşürler.
🔸 Gaspıralı, gazetesinin az satmasından yakınır. Zeynelabidin ise Kafkasya'da bu gazeteyi okuyabilecek ne kadar Türk var ise dağıtılmasını emreder ve tüm maaliyeti karşılayacağını söyler. Bu durum uzun yıllar boyu devam eder.
AZERBAYCAN'DAKİ İLK TİYATRO BİNASI
🔸 Hacı Tagiyev, Azerbaycan'da birçok alanda öncü bir isim olmuştur. Azerbaycan'ın milli tiyatro binasını inşa ettirir. Bu tiyatro binası, 1909 yılında Zeynelabidin'i istemeyen kişiler tarafından yakılır.
🔸 Bu durum, onun için ilk değildir. 1911 senesine gelindiğinde binanın onarılması görevini üstlenir.
ZEYNELABİDİN'İN BAKÜ'DEKİ FAALİYETLERİ
🔸 Günümüz Azerbaycan'ının mimarı olarak görülen Tagiyev, Bakü'nün ilk tramvay hattını inşa ettirir. Bunun yanı sıra kentin kalkınmasını sağlamak için birçok faaliyette bulunur. 1886 yılında ise Bakü'de itfaiye teşkilatının kurulmasına öncülük eder.
🔸 Hayırsever iş adamı, 25 Şubat 1914 yılında Edirne'de inşa edilen "Darü'l Eytam'a beş bin manat yardım yapar. Sonrasında Selimiye Camii'ne Keşfü'l-Esrar adlı eseri bağışlar.
🔸 Laleli'de yaşanan büyük yangın sonucu evsiz kalan insanlar için Teyyare apartmanları yaptırır. Bulgar zülmünden kaçmaya çalışan Müslümanlara ise para yardımı yaparak sahipsiz olmadıklarını gösterir.
*Manat, Azerbaycan para birimidir.
TAGİYEV'İN SULTAN ABDÜLHAMİD'E HEDİYESİ
🔸 Hacı Tagiyev, Abdülhamid'e hayrandır. Hayranlığını, altın kaplı Azerbaycan Türkçesine çevrilmiş Kur'an-ı Kerim'i hediye ederek gösterir. Türk aşığı bir kimse olan Zeynelabidin Tagiyev, 15 Eylül 1918 tarihinde Bakü'yü işgalden kurtaran Osmanlı Ordusu Komutanı Nuri Paşa arasında yakın dostluk ilişkisi kurar.
🔸 Hacı Tagiyev, II. Abdülhamid'i İslam'ın savunucusu olarak görür ve Sultan'a, İslam davasında onun yanında olduğunu bildirir. Tagiyev II. Abdülhamid'e yazdığı mektuplarda, Osmanlı Devleti'ni Müslüman aleminin tek merkezi olarak olarak gördüğünü dile getirir.