Arama
Batı Sahra'da bir çöl hareketi: Yeşil Yürüyüş
Kırk sekiz yıl önce 350 binden fazla Faslı, Batı Sahra'nın içine doğru yürüyüşe geçti. "Yeşil Yürüyüş" olarak adlandırılan bu çöl hareketi, en uzun ömürlü Arap mücadelesiydi. Faslıları ve İspanyolları karşı karşıya getiren bu mücadele Uluslararası Adalet Divanı'nı harekete geçirdi. Peki, savaşsız bağımsızlık getiren "Yeşil Yürüyüş" emri nasıl verildi?
FAS'IN TARİHİ ŞEHİRLERİ
◾ Fas'ın en büyük şehri Kazablanka'dır. Atlas Okyanusu'na kıyısı olan Kazablanka, sanayi ve ticaret merkezidir.
◾ Fes şehri, açık hava pazarlarına ev sahipliği yapmaktadır. Arapçada Mağrib, İngilizcede Morocco olarak adlandırılan bu ülke, Fes şehrinden dolayı Türkçede Fas olarak anılmaktadır.
◾ Fas'ın başkenti ise Rabat'tır.
🔸 Seyyah İbn Battuda'ya göre suyu ve meyvesi bol olan bu diyar ülkelerin en iyisidir.
İSPANYA'NIN BATI SAHRA'YI İŞGALİ
◾ Fransızların Batı Sahra'ya göz koyduğu tarihlerde, İspanyollar da benzer sömürü düşüncesiyle bölgeyi işgal etmeye çalıştı. Amaçları fosfat madenlerini kontrol altına almaktı. Ancak Batı Sahra'da yaşayan Faslıların direnişi karşısında varlık gösteremediler.
◾ Batı Sahralılar saldırıya geçerek İspanyolların merkez üslerini tahrip ettiler. Fakat bir süre sonra Fransızlar bölgenin kontrolünü ele geçirerek İspanya ile bir antlaşma imzaladı.
◾ 1934'te imzalanan bu antlaşmaya göre İspanya Moritanya'yı Fransa'ya, Fransa Batı Sahra'yı İspanya'ya bıraktı.
◾ Bu antlaşma doğrultusunda İspanya harekete geçerek Sâkıyetü'l-hamrâ'da, el-Uyûn şehrini kurdu. Ardından oradaki fosfat madenlerini işletmeye başlattı.
◾ Maden işletmelerinde görevlendirilmek üzere Avrupa'dan getirilen teknik personel ve asker ile bölge istila edildi. Ayrıca çoğunluğu İspanyol olan Avrupalı nüfus arttırılarak Batı Sahra'nın yerlileri Agâdîr, Tanta, Terfaye ve Rabat gibi şehirlere göç etmeye zorlandı. Hatta İspanya, 1970'te el-Uyûn'da bir katliam yaparak yerli nüfusu eritmeye çalıştı. Bunun üzerine yerli halkın bir kısmı bölgeden ayrıldı.
https://www.instagram.com/p/CmDt8_aD6ij/?igshid=NGFlNTM4N2U=
YEŞİL YÜRÜYÜŞ'ÜN AYAK SESLERİ
◾ Fas toprakları olan Batı Sahra, İspanyollar tarafından sömürgeleştirildi. Ardından Batı Sahra, İspanya'nın bir vilayeti olarak ilan edildi.
◾ İspanya'nın işgaline karşı başlayan ayaklanmaların ardından Uluslararası Adalet Divanı harekete geçti. Bölge halkının kendi kaderini tayin etme hakkı olduğunu duyurarak referandum yapılması kararını verdi. Kararın ardından Fas Kralı II. Hasan "Yeşil Yürüyüş" emrini verdi.
*Kral II. Hasan kimdir?
Kral II. Hasan, 9 Temmuz 1929'da Rabat'ta doğdu. Asıl adı Melana el-Hasan Muhammed ibn Yusuf'tu. Müslüman Faslılar onun ehl-i beyt soyundan geldiğini düşünmekteydi. 1961'de babası V. Muhammed'in ölümüyle tahta geçti. Kral II. Hasan meşruti monarşiyi benimseyerek ülkesinin yönetimini demokratikleştirmek istedi.
Kral II. Hasan'ın radyo ve televizyonlarda yayınlanan yürüyüş çağrısı:
"Fas'ın kuzeyinden güneyine, doğusundan batısına yeşile dönmeliyiz. Ey milletim! Çöldeki kardeşlerimize ulaşmak için nizam ve intizam içerisinde tek vücut olmalıyız. Yarın, Allah'ın izniyle yürüyüş başlayacak. Yarın Allah nasip ederse Batı Sahra topraklarına gireceğiz. Ve sonra kumlara dokunmak ve aziz milletimizin bir parçası olan bu toprağı öpmek isteyeceksiniz."
Yeşil Yürüyüş'ün gayesini dile getiren marş:
Allahu ekber! Allahu ekber! Allahu ekber! Allahu ekber!
Ey çöl! Kral Hasan'ın sesi seni kendi dilinle çağırıyor.
Sevincim! Vatanım! Senin toprağın artık özgür.
Muradımız Yeşil Yürüyüşü tamamlamaktır.
Allah! Allah! Allah! Allah!
Bu bir milletin oğullarının ve kızlarının yolculuğudur.
Sloganı barış ve sevgi olan bu yürüyüşü izleyeceksin.
Allah! Allah! Allah! Allah!
***
Allah'ın kitabını taşımaktayız, doğru yol üzerineyiz.
Çöldeki kardeşlerimiz bizden merhamet bekliyor.
Çölün kapıları oraya gidenlere açıktır.
Çöle yürüyüşümüz lehimize neticelenecektir.
Vatanımızın geleceğinde emniyet ve selamet var,
Savaşsız, silahsız, zamanın mucizesiyle.
Allah! Allah! Allah! Allah!
◾ Kralın ulusa seslenişinin ardından binlerce Faslı, askeri birlikler eşliğinde ülkenin güney sınırına taşındı. Takvimler 6 Kasım 1975'i gösterdiğinde yüzde 10'u kadın olmak üzere 350 binin üzerinde silahsız sivil ve 20 bin asker, Tarfaya şehrinde toplanmış vaziyetteydi.
◾ Halk yürüyüşe katılmak için o kadar istekliydi ki, gönüllüler kurrayla belirleniyordu. Örneğin, Oujda için 1500 kişilik kontenjan açılmıştı, ancak başvuru sayısı 11 bin 832 idi.
◾ Aynı durum Chaounen, Agadir ve Rabat için de geçerliydi. Rabat'a 10 bin kota koyulmuştu ancak gönüllü sayısı 20 bini aşmıştı.