Beyazıt Devlet Kütüphanesi tarihçesi
Tarihi geçmişi, kitap sayısı, koleksiyonları ve derleme kütüphanesi ile Türkiye'nin en önemli kütüphanelerinden olan Beyazıt Devlet Kütüphanesi, ülkemizin devlet eliyle kurulan ilk kütüphanesi olmasının yanı sıra Türkiye'nin ilk 'milli kütüphanesi' olma özelliğini de taşıyor. Kütüphanenin kuruluş amacı ise öncesinde dağınık durumda olan kütüphane eserlerini bir merkezde toplamak, onları daha çok kişinin yararlanmasına sunmak ve gelecek nesillere aktarmak için saklamak. İşte Osmanlı topraklarından kaçırılan nadide eserlerin de yer aldığı Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nin tarihi geçmişi...
Giriş Tarihi: 24.09.2019
09:14
Güncelleme Tarihi: 24.09.2019
09:34
"İlk"lerin uygulamaya konulduğu kütüphane
Kütüphane, yurdumuzda kütüphanecilik alanında pek çok ilklerin uygulamaya konulduğu bir kütüphanedir. Kütüphanede ilk cilt atölyesi ve matbaa Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde kurulur. Yine 24 Nisan 1952 tarihinde kütüphanenin bir bölümünde Türkiye'de ilk defa tam donanımlı "Beyazıt Çocuk Kütüphanesi" açılmış ancak sonraki yıllarda oluşan yer darlığı nedeniyle 1961 tarihinde kapatılmak zorunda kalınmıştır. Kurulduğu yıllarda, en az yarım asır önce, modern kütüphanecilik alanında uygulanılmaya başlanan modern kataloglama çalışmalarına ilk kez Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde başlanmıştır.
Derleme Kütüphanesi olan Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde ortalama 650.000 kitap,11.000 yazma eser, 27.000 çeşit süreli yayın ve kitap dışı materyaller (pul, banknot, fotoğraf,afiş…) bulunur. Derleme ve bağış yollarıyla kitap sağlanır. Kitapların sağlanma sıralarına göre demirbaş numaraları verilir. Kapalı raf sistemi vardır ve ödünç kitap verilmez. 6 katlı çelik bir yapıdan oluşur depo. 1888 öncesi eserler fiş kataloglarında bulunur. II. Beyazıt Külliyesi içindeki Sıbyan mektebinde bulunan Hakkı Tarık Us Kütüphanesi bu bina içerisinde hizmet veremez duruma gelince Beyazıt Devlet Kütüphanesi‟ne taşınır. Zengin süreli yayına sahip bir koleksiyondur. 1992 yılında görme engelliler bölümü açılmıştır. Burada da altı adet ses kayıt stüdyosu bulunmakta ve sesli kitaplar üretilmektedir.
Son rakamlarla Beyazıt Devlet Kütüphanesi
Kütüphanede bulunan toplam doküman sayısı 1.000.000'un üzerinde.
Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde bulunan kitap sayısı sürekli bir artış göstermekle birlikte, bugün 812.858'dir.
Görme engelli vatandaşlarımızın yararlanabileceği, yine kütüphanedeki bölümde üretilen 5000 adet sesli kitap mevcuttur.
Ayrıca yine sayısı her gün değişmekle birlikte yaklaşık 130.000 ciltten oluşan 30.618 çeşit dergi ve 1869 çeşitten oluşan yaklaşık 55.000 cilt gazete bulunmaktadır. 2003 yılında, Türkiye'de bir şahıs tarafından toplanan en iyi kitap ve süreli yayın koleksiyonu olan Hakkı Tarık Us Kütüphanesi de Beyazıt Devlet Kütüphanesi'ne devredilmiştir. Koleksiyonda bulunan gazeteler dijital ortama aktarılmış, diğer süreli yayınların da basılı kataloğu yayınlanmıştır.
Bunların dışında yaklaşık 63.893 adet kitap dışı materyal de (afiş, kartpostal, harita, para, pul vb.) koleksiyonda yer almaktadır.
Kütüphanenin 2017 yılı okuyucu sayısı 100 bin 900'dür. Bunun yanı sıra yurtiçi ve yurtdışından başvuran araştırmacıların istekleri de fotokopi ya da CD olarak karşılanmaktadır.
Kütüphane 7/24 hizmet vermektedir.
24 Nisan 1952 tarihinde kütüphanenin bir bölümünde Türkiye'de ilk defa bütün tesisatıyla Beyazıt Çocuk Kütüphanesi açılır. Eğitici filmleri, müzik saatleri, konferansları, serbest okuma saatleri ve çeşitli çalışmalarıyla büyük bir ihtiyaca cevap verir. Daha sonraki yıllarda kitapların yanı sıra yığınlarca gazete ve diğer süreli yayının kütüphaneye gelmesi, Çocuk Kütüphanesi'nin çalışmalarına imkân bırakmaz ve çocuk kütüphanesi daha sonraki yıllarda süreli yayın deposu olarak kullanılmak zorunda kalır.
Kütüphanenin Görme Engelliler Bölümü, 1992 yılında kurulur. Açıldığı günlerde bir teyp bir mikrofonla gönüllü okuyucular tarafından kasetlere okunan kitaplar, bugün son teknolojiyle donatılmış altı adet ses kayıt odasında doğrudan dijital ortama kayıt edilir. Bu bölümden yararlanmak isteyen okuyucuların özürlü kimlik kartlarını ibraz ederek bölüme kaydı yapılır ve ders kitapları dahil alenileşmiş veya yayımlanmış yazılı ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler için üretilmiş bir nüshası yoksa seslendirilerek hiçbiri ticari amaç güdülmeksizin görme engelli bireylerin hizmetine sunulur.
Nadir Eserler Kütüphanesi
Merkez Kütüphaneye bağlı Nadir Eserler Kütüphanesi'nde 1928 tarihli "Harf Devrimi" öncesi eserler bulunur. Merkez Kütüphanenin en eski dermesi, yaklaşık 93 bin 71 cilt; Türkçe, Arapça, Farsça, Latince ve diğer dillerdeki basma ve yazma kitap, dergi, gazete, fotoğraf albümü, harita ve notalardan oluşur. Ayrıca II. Abdülhamid koleksiyonu olarak anılan 911 adet albüm ve bunların içinde bulunan yaklaşık olarak 36 bin 585 fotoğraf da Nadir Eserler Kütüphanesi'nde bulunur. Bunların yanı sıra, Nadir Eserler Kütüphanesinde kitaba ilişkin eşya ve yazı araç-gereçleri de sergilenir. Kütüphanede kullanıcılar için bu nadir yayınlar en yeni teknolojilerle düzenlenip, dijitalleştirilerek hizmete sunulur.
Kütüphane çalışma saatleri ise hafta içi 08:30 – 17:00'dir.