Arama
Bin yıl önce göz hekimliğinin temellerini atan Müslüman tabipler
Müslümanların kaleme aldığı tıp kitaplarının neredeyse tamamında göz hastalıklarına değinilmişti. Bundan bin yıl öncesinde yaşayan, çalışmalarını yalnızca hayvan gözü üzerinde sürdüren Müslüman tabipler, o dönemde gözün anatomisini gösteren birçok resme de eserlerinde yer vermişlerdi. 21'inci yüzyılın en yaygın göz hastalığı olan kataraktı, tarihte ameliyat ile ilk kez Müslüman bir tabip almıştı. Peki, göz hastalıklarının başka hastalıkların işareti olduğunu savunan ilk Müslüman tabip kimdi? Onun bu görüşünün doğruluğunu modern tıp ne zaman kanıtladı?
Arapçada katarakt için kullanılan "el-ma' nazul 'ayn" terimi, "göze inen su" anlamına gelir ve bu su mercekte toplanıp görüntüyü bulanıklaştırır.
10'uncu yüzyılda Irak'ta yaşayan Mevsılî, hastanın yeniden görebilmesini sağlamak için içi boş bir iğne tasarlamıştı.
Mevsılî, bu iğneyi korneanın konjunktivayla birleştiği nokta olan limbustan içeri sokarak emme yoluyla kataraktı çıkardı.
Diğer ameliyatlar gibi, bu katarakt uygulaması da günümüzde emme öncesinde lensin dondurulması gibi bazı modern teknik ilavelerle hala kullanılır.
Yaptığı araştırma ve çalışmalardan yola çıkan Mevsılî, Göz Hastalıklarının Tedavisinde Seçenekler Kitabı adlı eseri kaleme aldı ve bu eserinde tam 48 hastalığa yer verdi.
Bu el yazması bugün İspanya, Madrid'deki Escorial Kütüphanesinde bulunuyor.
Mevsılî'nin eserleri 20'inci yüzyıla kadar yalnızca Arapça olarak mevcuttu, ayrıca 13'üncü yüzyılda biten bir İbranice tercümesi bulunuyordu.
1905 yılında bu eserin Almanca versiyonunu hazırlayan Prof. Hirschberg, Mevsılî'yi "Arap dünyasının en zeki göz cerrahı" olarak tanımlar.
Mevsılî ile aynı dönemde yaşayan ve Müslüman göz hekimlerinin en meşhuru olan Ali bin İsa da, 10'uncu yüzyılda Irak'ın Bağdat şehrinde yaşamıştı.
Ali bin İsa tarafından kaleme alınan Göz Doktorunun Defteri adlı eser göz hastalıkları konusunda yazılmış en geniş muhtevalı ders kitabıydı; Latinceye tercüme edilerek 1467 yılında Venedik'te basıldı.