Arama
Bir Osmanlı sancağı: Katar
Günümüzde sahip olduğu zenginlikle ön plana çıkan Katar, uzun yıllar Osmanlı'ya bağlı bir sancak idi. Yavuz Sultan Selim'in Arap Yarımadası'na hakim olmasıyla birlikte Katar da devlet topraklarına katıldı. Zamanın dünya devi Osmanlı, yüzyıllar boyunca Katar'ı himaye etti ve sömürgecilerden korudu. İşte Osmanlı sancağı Katar'ın hikayesi...
Osmanlı dönemi Katar
🔷 Katar'ın yer aldığı topraklar, ilk çağlardan itibaren yerleşim yeri olarak kullanılır. İslamiyet'in Arap Yarımadası'nda yayılmasıyla birlikte Katar bölgesi, Emeviler ve Abbasilerin hakimiyetine girer.
🔷 Basra Körfezi'nde yaşanan Osmanlı-Portekiz savaşları sırasında Katar'ın önemli bir üs olduğu görülür. Ancak yeterli belge bulunmadığından dolayı tam olarak neler olduğu bilinmemektedir.
🔷 Osmanlı arşivlerinde Katar'a dair en eski belge 1555 tarihlidir. Vesikaya göre o dönemde, Şeyh Muhammed b. Sultan b. Müsellem'in idaresindeki ahalinin 1000 civarında gemiye sahip olduğu ve ticaretle uğraştıkları anlaşılır.
🔷 Osmanlı Devleti 16. yüzyılda, denizlerde dönemin güçlü devleti olan sömürgeci Portekiz ile mücadele halindedir.
🔷 En güçlü dönemini yaşayan Osmanlı, Portekiz'e üstünlük sağlamasının ardından Lahsa Beylerbeyliği ve Katar Sancağı kurarak buraya idareci tayin eder.
🔷 Osmanlı bu bölgeyi, daha çok yerel kabilelere bırakarak yönetmeyi tercih eder. Katar'da da El Müsellem ailesini görevlendirir. Devletin merkeziyetçi yönetim uygulamamasının nedeni, kabilelerin Osmanlı halifesine olan itaati ve bölgenin fiziki şartlarıdır. 19. yüzyılın ortalarına kadar Katar'da, El Müsellem ailesinin hakim olduğu görülür.
Hanedan değişikliği
🔷 19. yüzyılda Arap Yarımadası'nda yaşanan yeni siyasi olaylar nedeniyle Katar'da da ülkeye hakim olan kabile değişir. Orta Arabistan'dan bölgeye göç eden e-Sânî ailesi zamanla buradaki nüfuzunu arttırır. Aile, bugün Katar'da hüküm süren hanedandır.
◼ Bu dönemde Arap Yarımadası'nda Suud hanedanının doğuşu ve yayılışına şahitlik edilir.
🔷 19. yüzyılın başlarından itibaren Körfez'deki etkinliğini arttıran İngiltere'nin dikkatini Katar'ın lojistik anlamda güçlü olması çeker. Zira henüz petrol keşfedilmemiştir.
🔷 İngiltere bölgede Bahreyn üzerinden üstünlük kurmaya çalışır. Bu yüzden Katar'a haber göndererek Bahreyn'e vergi vermeye zorlar. Durumdan haberdar olan Bağdat Valisi Mithat Paşa, asayişi sağlamak ve Osmanlı'nın gücünü bölgede hissettirmek için körfeze sefer düzenler.
🔷 Galibiyetle sonuçlanan seferin ardından Katar Şeyhi Casim b. Sani, İngilizlerin tehdidinden kurtulmak için Osmanlı askerlerini ülkesine davet eder. Bunun üzerine Osmanlı, Katar'da tekrar söz sahibi olur ve bir ilçe olarak teşkilatlandırarak Katar şeyhini fahri kaymakam olarak atar.
🔺 Dünya'da pek çok yeri sömüren İngilizler Katar'dan istediğini elde edemez.