Arama
Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri
Yugoslavya'nın dağılışı ile beraber Hırvatlar, Sırplar ve Boşnaklar bağımsızlıklarını ilan ettiler. Lakin Hırvatlar ve Sırplar, Boşnakların bağımsızlıklarını tanımadı. Aksine iki devlet Boşnak topraklarına kendi haritalarında yer verdi. Saldırıların başlaması ile beraber 100.000'den fazla Boşnak öldürüldü. Savaş sürecinde tüm dünyanın gözü önünde Avrupa'nın göbeğinde "Srebrenitsa Soykırımı" gerçekleşti. Bu olayın kökleri nereye dayanıyordu?
◼ Bosna Hersek'in bağımsızlık bildirisi hem Avrupalı ülkeler hem de Birleşmiş Milletler tarafından resmen tanınmış olmasına karşın Sırplar ve Hırvatlar bu duruma şiddetle karşı çıkmıştı. Bosna-Hersek'i kendi toprakları olarak görerek bu bağımsızlığı tanımadılar.
◼ Hırvatistan, 18 Kasım 1991'de yayınladığı bir bildiriyle Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti'ni kurduklarını ilan ettiler. Buna göre, Hırvat ve Bosna toprakları bir bütün olacaktı. Ancak 9 Ocak 1992'de de Sırplar, Bosna-Hersek topraklarının da tamamını kapsayan Sırp Cumhuriyeti'ni kurduklarını duyurdular.
◼ Bosnak bir Müslüman olan Naser Oriç, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç'in yakın koruma ekibindeydi ve Miloseviç'in yanındayken katıldığı özel toplantılarda bir şeylerin hazırlığının yapıldığını aktarmıştı. Özellikle Sırp politikacıların milliyetçi söylemleri, çetnik selamı ve Osmanlı üzerinden Türk düşmanlığı yapıldığının alenen ortada olduğunu söylemişti.
◼ Bir an evvel Bosna'da doğduğu yer olan Potoçari'ye dönen Oriç, Sırpların bu hazırlığından resmi mercilere ve orduya bahsetti. Bu düşünlerinde haklı olduğu Sırpların ağır silahlar ve tanklarla Potoçari'ye saldırmasıyla gerçekleşmiş oldu. Naser Oriç, halkını hiçbir anda yalnız bırakmayarak Potoçari'de ve Srebrenitsa'da direnişe liderlik etti.
◼ Sırplar, Bosna'yı ele geçirmek için hiç vakit kaybetmeden Bosnalı Sırpları Yugoslavya ordusundan kalan mühimmatlarla silahlandırarak Müslüman Bosnalılara karşı etnik temizlik hareketini resmen başlattı.
◼ Bosna-Hersek, Aliya İzzetbegoviç liderliğinde bu katliama karşı doğuda ve kuzeyde Sırplarla, batıda ve güneyde Hırvatlara karşı amansız bir bağımsızlık savaşı verdi.
◼ Sırp askerleri 6 Nisan 1992 tarihinde Bosna-Hersek'i geniş çaplı bir kuşatmaya aldı. Sırpların silahlandırdığı Bosnalı Sırplar her yerde Müslüman Bosnalılara karşı insanlık dışı kıyımlarına başlamıştı. Öte yandan, Sırp ordusu savunmasın olan Boşnak köylerinde katliamlarını hızlandırdı.
◼ Bosna'da çok sayıda sivilin öldürülmesi üzerine 1993 yılında Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa'yı Boşnaklar için "güvenli bölge" olarak ilan etti. On binlerce sivil Bosnalının bölgeye doğru akın etmesi sonucunda bölgede su ve gıda problemi ortaya çıktı.
◼ Şehir, Sırpların 1425 gün süren kuşatması sonrası Temmuz 1995'de Sırpların kontrolüne geçti. Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk, Srebrenitsa'nın hemen dışındaki Potocari'de bulunan 400 Hollandalı askerlerin denetimindeki BM barış gücü karargahına sığındı.
◼ 1425 gün sürecek olan bu kanlı kuşatma, modern savaş tarihinde görülen en uzun kuşatma olarak kayıtlara geçti. Bu, aynı zamanda Avrupa'nın göbeğinde, tüm dünyanın gözü önünde Sırpların zulmüne karşı Boşnakların şanlı ve onurlu bir direnişinin de şahidi 1425 gün olacaktı...