Arama
Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri
Yugoslavya'nın dağılışı ile beraber Hırvatlar, Sırplar ve Boşnaklar bağımsızlıklarını ilan ettiler. Lakin Hırvatlar ve Sırplar, Boşnakların bağımsızlıklarını tanımadı. Aksine iki devlet Boşnak topraklarına kendi haritalarında yer verdi. Saldırıların başlaması ile beraber 100.000'den fazla Boşnak öldürüldü. Savaş sürecinde tüm dünyanın gözü önünde Avrupa'nın göbeğinde "Srebrenitsa Soykırımı" gerçekleşti. Bu olayın kökleri nereye dayanıyordu?
◼ Sırplar, Bosna'yı ele geçirmek için hiç vakit kaybetmeden Bosnalı Sırpları Yugoslavya ordusundan kalan mühimmatlarla silahlandırarak Müslüman Bosnalılara karşı etnik temizlik hareketini resmen başlattı.
◼ Bosna-Hersek, Aliya İzzetbegoviç liderliğinde bu katliama karşı doğuda ve kuzeyde Sırplarla, batıda ve güneyde Hırvatlara karşı amansız bir bağımsızlık savaşı verdi.
◼ Sırp askerleri 6 Nisan 1992 tarihinde Bosna-Hersek'i geniş çaplı bir kuşatmaya aldı. Sırpların silahlandırdığı Bosnalı Sırplar her yerde Müslüman Bosnalılara karşı insanlık dışı kıyımlarına başlamıştı. Öte yandan, Sırp ordusu savunmasın olan Boşnak köylerinde katliamlarını hızlandırdı.
◼ Bosna'da çok sayıda sivilin öldürülmesi üzerine 1993 yılında Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa'yı Boşnaklar için "güvenli bölge" olarak ilan etti. On binlerce sivil Bosnalının bölgeye doğru akın etmesi sonucunda bölgede su ve gıda problemi ortaya çıktı.
◼ Şehir, Sırpların 1425 gün süren kuşatması sonrası Temmuz 1995'de Sırpların kontrolüne geçti. Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk, Srebrenitsa'nın hemen dışındaki Potocari'de bulunan 400 Hollandalı askerlerin denetimindeki BM barış gücü karargahına sığındı.
◼ 1425 gün sürecek olan bu kanlı kuşatma, modern savaş tarihinde görülen en uzun kuşatma olarak kayıtlara geçti. Bu, aynı zamanda Avrupa'nın göbeğinde, tüm dünyanın gözü önünde Sırpların zulmüne karşı Boşnakların şanlı ve onurlu bir direnişinin de şahidi 1425 gün olacaktı...
◼ Birleşmiş Milletler'in Boşnaklar için "güvenli bölge" ilan ettiği Srebrenitsa, Sırpların Srebrenitsa'da kontrolü ele geçirmesinin ardından binlerce Boşnak'ın savunmasız ve çaresiz kalmasıyla sonuçlandı. BM Barış Gücü, Srebrenitsa'da mahsur kalan binlerce sivili Potocari'deki karargaha yönlendirdi. Ancak BM ordusunda yalnızca 400 asker bulunmaktaydı ve Sırplar da bu durumun farkındaydı.
◼ Ancak 11 Temmuz 1995'te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birlikleri BM'nin koruması altındaki "güvenli bölge"ye saldırarak binlerce Boşnak sivili ölüme terk etti. Saldırıda en az 8,372 Boşnak katledildi ve toplu mezarlara gömüldü. Bu acı olaylar, Bosna Savaşı'nın kara bir lekesi olarak tarihimize geçmiştir. Birleşmiş Milletler, tarihte işi benzeri görülmemiş bir "güvenli bölge" altındaki savunmasın sivillerin katledilmesine herhangi bir müdahale etmedi.
◼ Sırpların Bosna-Hersek'te giriştiği bu etnik temizlik sonrasında birçok yerleşim yerinde Müslümanlar tamamen öldürülmüş ve çeşitli işkencelere maruz kalmıştır. Sırp lider Ratko Mladic, Bosna-Hersek'teki her Müslümanı öldürmeyi amaçlamış ve barışa hiçbir şekilde yanaşmamıştı. Srebrenitsa'da yaşanan katliamın devamında Sırpların pazar yerlerini bombalaması sonucunda Sırplara tepkiler arttı.
◼ Aliya İzzetbegoviç önderliğinde Boşnaklar düzenle bir şekilde direnişe devam ederken başta Türkiye olmak üzere Müslüman ülkeler Bosna'ya çeşitli yardımları yapmış ve desteklemişler. Tüm bu yardımlarla ordu ve mühimmat anlamında güçlenen Boşnaklar, Sırplara karşı saldıraya hazırlanırken NATO 11 Temmuz 1995 yılında devreye girerek 400 savaş uçağı ve 6 bini aşkın askerle Bosna'ya girerek çok sayıda Sırp karargahını yerle bir etti. Bu durum savaşın seyrini değiştirdi.