Arama
Cüzzam hastalarının tedavi için karantina altına alındığı Miskinler Tekkesi
Miskinler Tekkesi, cüzzamlıların barındığı ve rehabilite edildiği alanlardı. O dönemde tedavisi mümkün olmayan bu hastalığa yakalananlar, miskinhane de denilen yerlerde karantina altına alınırdı. Kamu sağlığını korumak için şehre uzak alanlarda inşa edilen bu kurum, cüzzam hastalarının hoşlanmayacakları bir isimle gururlarını kırmamak adına tekke olarak isimlendirildi. Cüzzam hastalarının Avrupa'da lanetli olarak hor görüldükleri bir dönemde Osmanlı, onlara yardım elini uzarak himayesi altına aldı. Osmanlı'nın merhamet yuvası Miskinler Tekkesi hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.
Osmanlı'da zaman zaman cüzzamlı kişilerin hareketlerini kısıtlayıcı tedbirler alsa da bu kamu sağlığını korumaya yönelikti. Bu önlemler hiçbir zaman onları küçük düşürücü ya da Batı'daki gibi bütün hukukî ve sosyal haklarından mahrum edecek düzeyde olmadı.
Avrupa 15. yüzyıla kadar cüzzamı, tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil Allah'ın bir gazabı ve cüzzamlıyı da hasta değil büyücü olarak görüyordu. Öyle ki Avrupalı halk tarafından hor görülen cüzzamlıları kendilerinden uzaklaştırmak için, dolaşırken çıngırak çalmaları zorunlu kılınmıştı.
Müslüman memleketlerde cüzzam hastaları hiçbir zaman kötü muamele görmedi. Öyle ki bu hastaları için müstakil binaların yapılmadığı yerlerde, şehir ve kasabalar haricinde, tecrit amacıyla bulundukları yerlere girmemek ve orada oturmak şartlarıyla evler ve bunlardan hasta adedine göre mahalleler ihdas edildi.
O dönemde cüzzamın bir tedavisi bulunamamıştı. Hastalar sadece halktan tecrit edilerek mümkün olduğunca rahat bir şekilde yaşamaları sağlanıyordu.
Yılda on iki kurban tahsis edilen Miskinler Tekkesi'ne, her sabah Atik Vâlide İmareti'nden kırk ekmekle çorba, her akşam yine çorba, et ve pilav gelir, haftada iki gece de zerdeli pilav verilirdi.
Tekkenin önünde bulunan sadaka taşına bırakılan yardımlar, hastalarca bölüşülür ve hep bir ağızdan, kendilerine yardım edenlere hayır dualar edilirdi. Halk, tekke ve dergâh dervişlerine yardım ettiği bilindiğinden Miskinler Tekkesi adı cüzzamlılara sadaka verilmesine vesile oluyordu.
Avrupa'da cüzzamlıların lanetli sayılıp yakıldığı bir dönemde, Osmanlı'nın hastaları rehabilite merkezlerine alarak her türlü ihtiyaçlarını karşılaması ve en iyi şekilde bakılması amacıyla her türlü önlemin düşünülmesi imparatorluğun zarafetinin yansımasıydı.
Evliya Çelebi, Miskinler Tekkesi'nden Seyahatnamesinde bahseder. "Ve Tekye-i Miskinler, tarîk-i âm üzre şehir haricinde bir tekyedir. Cümle miskinler anda sâkin olup nezaratlar ile geçinirler. Şehir içre bir miskin haber alsalar amân vermeyüp alup tekyelerine götürürler. İsterse a‟yân, eşrâf, kibâr olsun anı miskinler ellerinde olan hatt-ı şerifleri ile alup miskinhaneye götürürler. Zîrâ diyâr-ı Rûm'da cüzâm marazı sârîdir deyü şehir içre miskîn durmak memnû olduğundan her şehir haricinde başka miskînhâneler vardır. Kimse ile ihtilât etmeyüp başka sâkin olurlar."
Bu tekkenin amacı, hem sağlıklı kişileri bu hastalıktan korumak hem de toplum içinde yaşama şansı olmayan cüzzamlıları barındırmak amacını taşıyordu.
Cüzzamlı diye şikayet edilen bir kişinin doktor muayenesinden geçmeyi talep edebilirdi. Bu kişinin sağlıklı olduğu anlaşılırsa serbest bırakılırdı. Bundan dolayı tekrar tekrar muayene edilmeyi isteyenler olduğu da bilinir.
Cüzzama yakalanan kişi "mukadderat", peşinen ölmüş kabul edilirdi. Eğer oğlu yoksa malının tamamı devlet hazinesine aktarılırdı.