Arama
Dinmeyen acı: Çerkes Sürgünü
1864 yılında Rusya, stratejik önemi nedeniyle Çerkesya'yı boşaltma kararı almış, burada yaşayan Müslüman halkı sürgüne zorlamıştı. Osmanlı topraklarına sürgün edilen Çerkesler, kıyılarda süngülerle bekleyen Rus askerlerinin zoruyla gemilere zorla bindirilmiş, büyük çoğunluğu açlık, susuzluk ve salgın hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmişti. Öyle ki, yolculuk sırasında hastalık belirtileri gösterenler gemiden aşağı atılır hale gelmişti. Çarlık Rusyası'nın, 21 Mayıs 1864'te topraklarını işgal edip Çerkes halkını sürgüne göndermesinin üzerinden 159 yıl geçti.
OSMANLI: İNSANLIĞIN SON KALESİ
◾ Bu Müslüman halkların Osmanlı'ya göç etmelerini hızlandırmak amacıyla General Mihail Tarieloviç Loris-Melikov, 1860 yılında İstanbul'a gönderildi.
◾ Amaç, Kuzey Kafkasya Müslüman nüfusunun Osmanlı Devleti'ne transferinin Rusya açısından yaşamsal bir önem taşıdığını İstanbul'daki Rus büyükelçisine kavratmak idi.
◾ Osmanlı Devleti, Rusya'dan, bilhassa Kuzey Kafkasya'dan gelecek bir Müslüman nüfusu kabul etmeyi ilke olarak benimsedi ve karşılıklı göç komisyonları devreye sokuldu.
Rus esaretinden Sultan Abdülaziz sayesinde kurtulan Şeyh Şamil
RUS ZORLAMALARI
◾ 1860-1861 yıllarını kapsayan ilk aşamada, on bin Kabartay ve buna ek Müslüman Oset nüfusunun Osmanlı topraklarına göç ettirilmesiyle göç başladı.
◾ Kabartay ve Osetleri göçe zorlamak için derebeylerinin ve köylülerin topraklarına el konuluyor, küçük köyler kaldırılıp daha büyük köyler ile birleşme zorlanıyordu.
ETNİK TEMİZLİK
◾ Ruslar, göçü teşvik için bazı ajan ve derebeylerine gizlice para da veriyordu. Kabartayların öncülüğünde başlatılmış olan bu göç olayına, daha sonraları "İstanbul'a Göç", "İstanbul Yolculuğu" anlamına gelen "İstambulak'o" adı verilmiştir.
İNSANLIK SUÇLARI
◾ Kabartay ve Müslüman Oset göçlerinin başlatılmasının bir başka nedeni de daha batıdaki Adige nüfusuna yönelik "etnik temizlik" ve "dış sürgün" olayını kamuoyundan gizleme ve olası tepkileri geçiştirme kaygısıydı. Irkçı ve yayılmacı Rus yönetimi, insanlığa karşı bir suç işlemekte olduğunun bilincindeydi.
RUS VİCDANSIZLIĞI
◾ Daha sonra yirmi iki bin Çeçen ve onlarla birlikte yine bazı Müslüman Osetler de Türkiye'ye gönderildiler. Bu tür yöresel, kısmi ve etnik coğrafyayı kökten yok etmeyen göçler, belli aralıklarla 20. yüzyıl başlarına dek sürdü.
◾ Çerkes Sürgünü sırasında Rus politikası tamamen, Çerkes nüfusunu en kısa sürede Rusya sınırları dışına göndermek ve onlardan ebedi olarak kurtulmak biçiminde kurgulanmıştı.
GEMİLER YOLA ÇIKMADAN BATTI
◾ Karadeniz kıyısına yığılan sivil nüfus, Rus askerlerinin süngü ve dipçik darbeleriyle de zorlanarak, bazı durumlarda oturmaya bile yer kalmayacak biçimde ve yığınlar halinde gemilere dolduruldu.
◾ Bu ve benzeri nedenlerle göç yolu bir ölüm yolu haline gelmiş; zayiat bir hayli büyük olmuştu. Modern tarihin en büyük kitlesel nüfus hareketlerinden biri olan Çerkes Sürgünü sırasında, deniz gibi kan rengine döndü.