Dünya tarihini değiştiren ilkler

Yeryüzünde ibadet için yapılan ilk mabet Mekke'de bulunan Kâbe'dir. 1683 yılında Viyana'yı kuşatan Osmanlılara karşı savaşan Capuchin manastırı tarikatının rahibi, geri çekilen Osmanlı ordusunun çuvallarında kahve bulmuştu. Yaptığı Türk kahvesi fazla sert bulununca içine krema ve bal karıştırdı. Tarihteki ilk kapuçino bu şekilde ortaya çıktı. Dünyanın birçok yerinde, modern kültürün evrensel bir parçası olarak, yemeklerde önce çorba, sonra ana yemek ve en son olarak da tatlı servisi yapılır. Bu uygulamanın kökeni ise 789-857 yılları arasında yaşayan Ziryab isimli Müslüman bir musikişinasa aittir. Camın, ilk kez ne zaman elde edildiği ile ilgili günümüzde kesin bir bilgi yoktur. Ancak 13'üncü yüzyıl civarında Suriye'de üretilen cam oldukça kaliteliydi ve dünyanın dört bir yanından tüccarlar ve alıcılar, bulabildikleri her parçayı almaya çalışıyordu. İlk cep telefonu görüşmesi Motorola şirketinin kurucusu Martin Cooper tarafından 1973 yılında gerçekleştirilmiştir. İlk düzenli hastane, Kahire'de 872 ve 874 yılları arasında kuruldu. Ahmed bin Tolun Hastanesi, tüm hastaları ücretsiz olarak tedavi ediyor ve ilaç sağlıyordu. 1332 yılında Tunus Şehri'nde doğan ve 1406 yılında Kahire'de ölen İbn Haldun, sosyoloji biliminin öncüsüdür. Tarih yazıcılığının gerçeklerin liste halinde sunulmasından ibaret olmadığına, yazarların hangi bölgeye ait olduklarına ve taraflı olup olmadıklarına bağlı olarak farklılık arz edeceğini savunuyordu. Dünyanın ilk bandosu olarak kabul edilen Mehter, dünyada askeri bandoların kökenini oluşturdu. Özellikle 1683 yılında Viyana kapılarından mağlup ayrılan yeniçerilerin arkalarında bıraktığı müzik aletleri Avrupa'da askeri bandoların doğuşuna zemin hazırladı. Ts'ai Lun, günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce Çin'de yaşayan bir memurdu ve 105 yılında bugünkü kullanılan hali ile ilk kâğıdı icat etti. Dut ağacı kabuğu, kenevir ve kumaş paçavralarını suyla karıştırarak ezip lapa haline getirdikten sonra presleyerek suyunu çıkaran Lun, bu ince tabakayı kuruması için güneşin altında ipe asmıştı. 1789 Fransız İhtilali'nden 1860'lara kadar dünya çapında demiryolu ulaşımının artması sebebiyle turizm oldukça artmış; pasaport ve vize anlayışı sistematik şekilde günümüzdeki haline doğru evrilmeye başlamıştı. 9'uncu yüzyılda yaşayan Ali Rabban el Taberi, tarihteki ilk tıp ansiklopedisini kaleme almıştı. Eserin adı Firdevsü'l Hikmet'ti. Tarihteki ilk botanik kitabı, M.Ö. 3'üncü yüzyılda Yunanlı Karystoslu Diokles tarafından yazılmıştır. Kökeni tam olarak bilinmese de Hindistan veya İran'da ortaya çıkmıştır. 14'ncü yüzyılda İbn Haldun, satrancı Sassa bin Dahir adlı Hindistanlı bir bilge ile bağdaştırır. 9'uncu yüzyılda yaşayan İranlı âlim Hârizmî, ilk bilimsel coğrafyacılardandı ve aynı zamanda son derece yetenekli bir matematikçiydi. Dünyanın Şekli adlı ünlü eserinden ilham alan sonraki nesil Bağdat ve Endülüslü yazarları, coğrafi verileri ortaya çıkarmaya, analiz etmeye ve kaydetmeye başladılar. Tarihteki ilk roket 1633 yılında Osmanlı'da, Hasan Çelebi tarafından yapıldı. Roketin ana motorunun çevresinde bulunan 6 küçük motor, roketi havaya yükselten ilk kademeyi oluşturuyordu. Tarihteki ilk rasathane, 829 senesinde Halife El-Memun tarafından Bağdat'ta kuruldu. Çağdaş anlamda ilk sistemli nüfus sayımı, 1749 tarihinde İsveç'te yapıldı. Osmanlı Devleti padişahlarından piyanist olan ilk ve tek padişah V. Murat'tır. Tarihte ilk ticaret kolonileri İyonlar tarafında oluşturulmuştur. Tarihteki ilk yazılı antlaşma Kadeş Antlaşması'dır. Bazı kaynaklara göre M.Ö. 1285 bazı kaynaklara göre ise M.Ö. 1296 yılında yapılan Kadeş Savaşı sonunda Mısır Firavunu II. Ramses ile Hitit Kralı III. Hattuşili arasında imzalanmıştır. Bilinen ilk ayakkabı Mısırlılar tarafından kullanıldı. İlk ayakkabı örnekleri Mısır'da kazılar esnasında bulunmuştur. Ayakkabılar deri ve tahtadan yapılmış sandaletler şeklindedir. İlk çizgi roman örneği Richard Fenton Outcalt'e aittir. Adı 'The Yellow Kid' yani 'Sarı Çocuk'tur. Tarihte uçma deneyiminde bulunan ilk isim, Kurtubalı Müslüman Abbas Kasım İbn Firnas'tır. İbn Firnas, 852 yılında kendisini tahta çıtalarla gerdirilmiş bol bir pelerine sarıp İspanya'daki Kurtuba Ulu Camii'nin minaresinden aşağıya atlamıştı. Dünya tarihindeki ilk denizaltı 18'inci yüzyılın başlarında Osmanlı topraklarında üretildi. Sultan III. Ahmet, şehzadelerinin sünnet düğünü için unutulmaz bir şenliğe imza atmış, dünyanın ilk denizaltısı olan timsah şeklindeki 'tahtelbahir' bu şenlikler sırasında tarih sahnesine çıkmıştı. Tarihteki ilk ambulans 1792 yılında Baron Dominique Jean Larrey tarafından kullanılmıştır. Magna Carta 1215 yılında imzalanmıştır. İlk anayasanın temelleri atılmıştır. Doğrudan kalbi ilgilendiren ilk ameliyat, 1896 yılında Almanya'da Doktor Louis Rehn tarafından gerçekleştirildi. Hasta, 22 yaşındaki bahçıvan yamağı William Justus'tu. Dünyadaki ilk kredi kartı 'dinners club card' adıyla 1968 yılında yapılmıştır. 1895'te çekilen 'The Execution of Mary Stuart' (Kraliçe Mary'nin İdamı), oyunculuk eğitimi almış ilk aktörü barındırır. R. L. Thomas bu filmle ilk aktör unvanını kazanmıştır. Bisiklet ilk kez 1839 yılında İngiltere'nin Dumfries yöresinde, Courthill kasabası demircilerinden Kirkpatrick Macmillan tarafından yapıldı. Yaklaşık 27 kilo ağırlığındaki araç, tahta bir iskeletten oluşuyordu. Resmi yasalarla ilk boşanma, 1546 yılında İngiltere'de gerçekleşti. Standon kentinden Lady Sadleir, ilk eşinin, ortadan kaybolması ve bir daha görünmemesi üzerine, Sir Ralp Sadleir ile ikinci evliliğini yaptı. Eşi, hiç beklenmedik bir biçimde ortaya çıkınca, İngiliz Parlamentosu, özel bir yasa çıkartarak Margaret Sadleir'i ilk eşinden boşanmış sayarak ikinci evliliğini geçerli gördü. M.Ö. 1700 yılından kalma bir Mısır papirüsünün üzerinde, Ahmes adlı bir yazar tarafından şu satırlar yazılmıştı: 'Bir uzunluk, kendisinin yedide biri kadar bir başka uzunlukla toplandığında ortaya çıkan sonuç 19 olduğuna göre, acaba bu uzunluğun kendisi ne kadardır?' Sorunun çözümü ise rakamlarla değil, birtakım sembollerle yapılıyordu. Bu örnek, cebir kavramının ilk örneğidir. Çikolatalar, fabrikasyon olarak ilk kez 1819 yılında, İsviçre'nin Vevey kentinde üretildi. Fabrikanın sahibi, François-Louis Cailler adlı 23 yaşında bir iş adamıydı. Çikolatalarını bloklar halinde üretti ve satışa sundu. Bugün bildiğimiz anlamda futbola benzeyen bir oyun, MÖ 500 yılında Çin'de oynanıyordu. Avrupa'da ise MS 4'üncü yüzyılda Yunanlılar ve Romalılar, topa tekme atarak onu taşımayı ve belirli bir hedefe götürmeyi amaçlayan bir oyun oynuyorlardı. İlk polisiye öykü, 1841'in Nisan ayında Edgar Allan Poe tarafından yazıldı. 'Morg Sokağı Cinayeti' adlı öykü, Philadelphia'da, Graham's Magazine adlı dergide yayınlandı. Tarifeli seferlerle yolcu taşıyan ilk havayolu bağlantısı, St. Petersburg ile Tampa arasında, 'St. Petersburg-Tampa Airboat Line' adı altında 1914 yılında kuruldu. Havacılık tarihinde kaçırılan ilk uçak, Cathay Pasifik Havayolları Catalina'ya ait 'Miss Macao' adlı uçan-gemidir. 16 Haziran 1948 günü, Hong Kong'a gitmek üzere Macao'dan havalanışından az sonra Wong-yu Man adlı bir toprak işçisinin önderliğindeki bir grup Çinli tarafından ele geçirilmiştir. Dondurulmuş gıdalar ilk kez ayrı ayrı paketlenmiş ürünler halinde Clarence Birdseye tarafından geliştirildi ve 1930'da, ABD'nin Massachussets eyaletinin Springfield kentinde on ayrı mağazada satışa sunuldu. ABD'de, General Electric Co. tarafından geliştirildi ve 1935 yılında, yapılan Aydınlatma Mühendisliği Derneği'nin yıllık toplantısında tanıtıldı. İskoçyalı fizikçi Henry Faulds tarafından, Tokyo'daki Tsukiji Hastanesi'nde çalıştığı sırada geliştirildi 1880 yılında Nature dergisinde yayınlandı. Faulds kaleme aldığı yazıda şu sözlere yer veriyordu: 'Eğer bir balçığa, cama, kâğıda ya da herhangi bir şeyin üzerine parmak izleri alınırsa, bu,suçluların bulunmasında büyük ölçüde yardımcı olur. Ben, bu konuda iki deney yaptım ve çok başarılı sonuçlar aldım.'

Dünya tarihini değiştiren ilkler

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

İzimler ve çözümler

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Arama

Dünya tarihini değiştiren ilkler