Arama
Dünyanın en eski ikinci metrosu olan Karaköy Tüneli'nin hikayesi🚊
Dünyanın en eski ikinci metrosu unvanına sahip olan tarihi Karaköy Tüneli 144 yıldır Karaköy-Beyoğlu arasında yolcu taşıyor. En önemli tarihi dokulardan biri olan tünelin yapılış hikayesi ise Osmanlı'ya kadar uzanıyor. Bir buçuk asra dayanan tarihiyle, yer altı füniküler sistemi olarak dünyanın ilk; yer altı toplu taşıma sistemi olarak ise Londra'dan sonra dünyanın ikinci metrosunun hikayesini derledik.
Tünel'in inşaatı Fransız mühendis Eugene Henri Gavand'ın girişimleriyle başlar. İstanbul'a turist olarak gelen Gavand, dönemin ticaret ve bankacılık merkezi Galata ile sosyal hayatın kalbinin attığı Pera'yı birbirine bağlayacak bir demir yolu projesi hazırlayarak Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz'in huzuruna çıkar. İşletme süresi 42 yıl olarak belirlenen tünel, yap-işlet-devret modeliyle inşa edilerek 1875 yılının ocak ayında hizmete açılır.
Eski adıyla Galata ile Pera, bugünkü ismiyle Karaköy ile Beyoğlu'nu en kısa yoldan birbirine bağlayan Karaköy Tüneli, dünyanın ilk yer altı füniküler sistemi olarak kabul ediliyor.
Buharlı sistemle çalışan Tünel'in sefere başladığında iki tarafı açık olan ahşap vagonları elektrik olmadığından gaz lambalarıyla aydınlatılır. İkinci Dünya Savaşı yıllarında bazı malzemeleri satın alınamadığı için bir süre yolcularından ayrı kalır. 1971 yılında tamamen yenilenerek elektrikli hale getirilir.
Karaköy ile Beyoğlu arasındaki 573 metrelik mesafeyi 90 saniyede kat eden Tünel, günde ortalama 200 sefer yaparak 12 bin yolcu taşır.
Tünel, dünyanın ikinci, Türkiye'nin ilk metrosudur. Kendi türünde ise dünyadaki ilk uygulamadır. Aynı dönemde Viyana, Peşte, Lyon gibi şehirlerde benzer mekanizma ile hareket eden demir yolları bulunmakla beraber bunlar yer üstünde işlemektedir. Tünel ise yer altında işlemesi dolayısıyla dünyadaki ilk uygulamadır.
(Galata köprüsüne 140, Haliç'e 90, Galata Mevlevihanesi'ne 70 metre mesafede.)
Suriçi bölgesinin karşısına düşen Tünel, Boğaz ile Haliç arasında burun meydana getiren bölgenin son tepesinde; demir yolunun başlangıç noktası Galata Köprüsüne 140, Haliç'e 90, Galata Mevlevihanesi'ne ise 70 metre mesafededir. Galata'da demir yolunun deniz seviyesinden yüksekliği 1,15 metre iken Beyoğlu'nda bu 62.70 metreye çıkmaktadır.
Tünelin içine döşenen demir yolunun profili düz değildir. Galata tarafında vagonların daha sonraki yokuşu aşabilmeleri için yeterli hızı kazanmalarını sağlamak amacıyla başlangıçta bir rampa vardır.