Arama
Esad Feyzi, tıpta bir ilki gerçekleştirdi
Bundan 122 yıl önce bugün, Alman fizikçi Röntgen'in tarihin dönüm noktalarından biri olan "X ışınını keşfettiği" açıklandı. Röntgen tekniğini Fransızca bir tıp dergisinden öğrenen Askerî Tıbbiyenin son sınıf öğrencisi Esad Feyzi Bey, X ışınlarını elde etmeyi başardı. Esad Feyzi, 1897 Türk-Yunan Savaşında yaralanarak cepheden getirilen askerin kolundaki kurşunun yerini X ışınları ile tespit etti. Böylece Esad Feyzi, Osmanlı'da tıbbi anlamda X ışınlarını ilk kez uygulayan kişi oldu.
1897 senesinde yüzbaşı rütbesiyle Tıbbiye'den mezun olan Esad Feyzi, burada ilm-i hikmet-i tabiye, ilm'ül-arz ve ilm'ül-maadin derslerini vermeye başladı.
Röntgen ışınlarını tanıttı ve konuyu Tıbbiye'nin ders programına dâhil etti. Baş Cerrah Cemil Topuzlu'ya ricada bulunarak cerrahi bölümünde, "Röntgen Şu'a'atı il Muayene Şubesi" adında bir birimin açılmasını sağladı.
Kitabın içeriğinde elektrik bilgisi, çekim tüpleri ve çekimin nasıl yapılacağı, filmin banyosu, X ışınlarının tıptaki çeşitli uygulamaları, çizimler ve kitabın sonunda birisi kendi sağ eline ait olan 12 röntgen filminin fotoğrafları bulunuyordu.
Önsözü yazan Cemil Topuzlu'ya göre bu kitap, röntgen konusunda ülkemizde yazılan ilk klinik radyoloji eseriydi, ancak basılamadığı için uluslararası literatüre geçemedi.
Bu eserin son kısmında, X ışınlarının uygulama alanları şu şekilde sıralanmıştı:
"Kurşun ve top parçalarının bedendeki yerlerinin tayininde
Özellikle çocuklarda rastlandığı üzere yemek borusuna kaçan yabancı cisimlerin yerlerinin tayininde
Vücudun herhangi bir bölgesine batan ve kırılan iğne, tığ gibi cisimlerin yerlerinin tayininde
Kırık, burkulma ve eklem çıkıkları tedavisinde
Kemik hastalıklarının (kemik zarı iltihabı, kemik iltihabı, ilik iltihabı, kemik tüberkülozu, kas tüberkülozu, kemik sertleşmesi gibi) tanısında
El ve ayak çarpıklıklarının incelenmesinde
Böbrek ve mesane taşlarının teşhisinde
Uterus'taki fetus'un doğum öncesi ya da doğum zamanındaki durumu ve pozisyonunun tespitinde
Adli tıp sahasında
Gerçek elmasın sahte elmastan tefrikinde
Posta aracılığıyla gönderilenlerin incelenmesinde kullanılabilir."
1897 Türk-Yunan harbinde, radyografi ve radyoskopi uygulamalarını, gözlem ve istatistiklerini yayın haline getiremeyen Esad Feyzi, yaptığı uygulamalarla ilk olmasına rağmen dünya tıp literatürüne geçemedi. Ancak 1899'da klinik radyoloji uygulamalarını ve Yıldız Hastanesi'ndeki çalışmalarını kapsayan uzunca bir makale hazırladı.
X ışınları konusunda ülkemizde ilk olan "Röntgen Şu'â'âtının suret-i istihsali, havassı, mahiyeti, tatbikat-ı tıbbiyesi" adlı makalesi, Nevsal-i Afiyet'te yayımlandı.
Fikriyat
Marie Curie, yaptığı buluşlara bir yenisini eklemiş ve sunduğu tezde radyumun keşfini açıklamıştı. Bilim dünyasına yaptığı katkılarla tarihte 'Nobel ödülü alan ilk kadın' ve 'Nobel'i iki kez alan ilk bilim insanı' olmuş; Birinci Dünya Savaşı'nda cephedeki yaralı askerlerin sağlıklarına kavuşmalarında büyük katkılar sağlamıştı.
Curie, radyoaktif maddeler üzerinde o kadar çok çalıştı ki, ölümü de bu nedenle oldu. Not defterleri, bugün dahi radyoaktif madde saçtığı için kurşun kaplı bölmelerde muhafaza ediliyor; ancak korunma malzemeleri giyilerek incelenebiliyor.
"Tarihten 'radyoaktif izleri' silinemeyen Curie'nin not defteri" adlı haberimizi okumak için tıklayın.