Arama
Fatih Sultan Mehmet'in yadigarları
Fatih Sultan Mehmet'in bizlere bıraktığı en eşsiz yadigar şüphesiz ki İstanbul'du. Fakat bir çağ kapatıp yeni bir çağ açan Fatih'in hediyeleri yalnızca İstanbul ile sınırlı değildi. Kişisel eşyaları arasında medeniyet tarihimize ışık tutacak önemli kaynaklar da yer almaktaydı. Süheyl Ünver'in ilim dünyasına sunduğu Fatih'in çocukluk defteri bunlardan biriydi. Peki, Fatih Sultan Mehmet'in yadigar bıraktığı diğer eserler nelerdi? Günümüzde bu eserler nerelerde sergilenmektedir?
📌Sultan'ın isteğiyle Venedik'ten gelen Ressam Gentile Bellini, İstanbul'da kaldığı yaklaşık 15 ay zarfında birçok eser yaptı. Bunlardan en mühimi de şüphesiz Fatih'in portresiydi. Fatih Osmanlı'da ilk portresini yaptıran padişahtı.
📌Gentile Bellini, 1479 yılında yanında iki yardımcısı ve sanatkâr ile birlikte yola çıktı ve eylül sonlarında İstanbul'a ulaştı. Bellini, Osmanlı payitahtında çok iyi karşılandı ve Topkapı Sarayı'nda itibarlı bir misafir olarak ağırlandı.
📌Fatih'in, saltanatının son yıllarında portresini yapması için İstanbul'a davet ettiği ressam 15-16 ay kadar Osmanlı başkentinde yaşamıştı. Bu süre içinde Fatih'in değişik portrelerini resmettiği gibi, Topkapı Sarayı'nın duvarlarını da süslemiş, İstanbul'daki eski eserlerin çizimlerini yapmıştı.
Gentile Bellini kimdir? Bellini Fatih Sultan Mehmet portresi nerede?
Tablo neyi simgelemektedir?
📌Gentile Bellini'nin "Fatih" adlı tablosu en önemli tablolarından biridir. Tabloda sultan süslü bir kemerin içinde kürklü kaftanı ve sarığı ile bir büst olarak oturtulmuştur. Kemeri taşıyan mermer taban, zengin ve süslü işlemelere sahip bir kumaş ile örtülerek görsel içerik güçlendirilmiş ve padişahın gücü vurgulanmıştır.
📌Tabloda Sultanın sağ ve sol taraflarında 6 taç yer alır. Bu taçlar yaygın kanaatin aksine fethedilen devletleri sembolize etmiyor; Fatih'in atalarını ifade ediyor. Bunların üçü Osman Gazi, Orhan Gazi ve I. Murad, emir unvanına sahipti; diğer üçü ise 1395 yılında Mısır Halifesi tarafından Yıldırım Bayezid'e verilen sultan unvanını taşıyordu.
Tablo günümüzde nerede sergilenmektedir?
Eser, günümüzde Londra'da, National Gallery koleksiyonunda sergileniyor.
📌Topkapı Sarayı arşivinde bulunan çok eski ve bir çocuk tarafından kullanıldığı anlaşılan bir deftere uzun yıllar kimse ilgi göstermedi. Bu defterin sahibi çocuk, yıllar sonra bir çağı kapatıp yeni bir çağ açacak olan Fatih Sultan Mehmet'in ta kendisiydi…
📌Topkapı Sarayı'nda bulunan bu defter en sonunda bir ilim adamının ilgisini çekti. 1940'lara doğru geleneksel Türk sanatları ve kültürüne büyük katkılarda bulunan Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver'in dikkatini çekti ve Ünver kaynağı konusunda bir türlü emin olamadığı bu defteri uzun aralıklarla gözden geçirdi.
📌Süheyl Ünver, 20 yıl emin olamadıktan sonra sonunda 1961 yılında bu defteri "Fatih'in Çocukluk Defteri" adlı bir çalışmasıyla ilan etti. Topkapı Sarayı arşivinde bulunan defter Fatih Sultan Mehmed'e dair bilinen en eski belgeleri de içermektedir.
Şair sultanlar içerisinde divanı olan ilk padişah: Fatih Sultan Mehmet
📌Defterde bazıları yarım çizilmiş olan tuğralardan açıkça Mehmed b. Murad Han namı okunmaktadır. Dolayısıyla padişah adayı olan Şehzade Mehmed'in, ileride kullanacağı tuğralarını çizdiği tahmin olunmuştur.
Fatih'in çocukluk defterinde neler yer almaktadır?
📌Defterde pek çok ilgi çekici detay bulunmaktadır. Tamamlanmış veya eksik pek çok tuğra denemesi, o dönemin eserlerinde rastlanan türden pek çiçek motifi, at başları, baykuş, leylek, kartal çizimleri, kanat şeklinde desenler, Fatih'in hocalarının ve o dönem etrafında gördüğü kimselerin karikatürleri, sarıklı yüz çizimleri, Hristiyan portreleri, eski Türkçe alfabe, Yunan alfabesi-Farsça beyitler mevcuttur.
📌Defterdeki sayfalar, Şehzade Mehmet'in sadece şiire değil, resim hat ve tezhip sanatlarına ilgi duyduğunu da göstermektedir.
Defter günümüzde nerede sergilenmektedir?
Defter, Topkapı Sarayı'nın Arşivi'nde bulunur.
Osmanlı'da kaftan geleneği
📌Kaftanlar Osmanlı ipek dokumacılığının en üstün örneklerinden yapılmıştır. Fâtih Sultan Mehmed zamanından günümüze ulaşan kaftanlarda kumaşlar hayli küçük desenlidir. Fâtih'in sözü edilen çintemani desenli, nefis kaliteli kadife kaftanına göre daha sonraları desenler çok büyümüştür. Kanûnî Sultan Süleyman devrinde Osmanlı sanatına hâkim olmaya başlayan, karanfil, gül, lâle, sümbül vb. çiçeklerin görüldüğü kumaşlar kullanılmıştır. Bu motifli desenler kumaşlara işlenmekle kalmamış, aynı zamanda farklı renkte düz renk atlas kumaşlarla aplike olarak çok etkileyici desenler de yapılmıştır. Bunlardan başka üzerine zarif motifler işlenmiş kumaşların kaftanlarda kullanıldığı da görülmektedir.