Arama
Fetih’ten sonra İstanbul’da ezanın okunmadığı tek gün
İstanbul, 1453'te büyük bir zaferle fethedilmiş, asırlar boyu bu şehirde Müslüman sancağı dalgalanmıştı. O tarihten bu yana, İstanbul semalarında bir gün haricinde ezan sesi hiç eksik olmadı. Tarihe geçen o tek gün, İstanbul büyük bir isyana tanık olmuş; verilen düzmece fetvalarla şehirde ezan okunması, camilerin açılması ve namaz kılınması yasaklanmıştı. 29 gün boyunca süren bu isyan sonucunda Sultan III. Ahmed tahttan indirilmiş, sadrazam Damat İbrahim Paşa öldürülerek cesedi parçalanmıştı. Peki, tüm bu olaylara sebep olan Patrona Halil isyanını kim, neden planlamıştı?
Yeniçeri Ocağı'na mensup olan ve bir süre kalyonlarda levent olarak görev yaptığı için "Patrona" lakabıyla anılan Halil'in adıyla tarihe bu isimle geçti.
Sebep olduğu isyan ise kaynaklarda Patrona Halil isyanı ya da kısaca Patrona İsyanı şeklinde zikredildi.
Dönemin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Avusturya karşısında uğranılan ağır yenilginin ardından, izlemeye başladığı barışçı politika yüzünden geleneksel savaş yanlısı Osmanlı ricâliyle ters düştü.
Belgrad ve Tımışvar gibi önemli mevkilerin elden çıkması, toplumun çeşitli kesimlerinde büyük bir hoşnutsuzluğa yol açmıştı.
Öte yandan bir süredir devam etmekte olan savaşlar sonucu yaşanan malî sıkıntılar, vergilerin ağırlığı gibi uygulamalar özellikle üretici sınıfını zor durumda bırakmıştı. Ekonomik sorunlar baş göstermiş ve pahalılık dayanılmaz bir hal almıştı.
Başta Sultan III. Ahmed ve damadı İbrahim Paşa olmak üzere devlet adamlarının israfa varan lüks harcamaları da halkın hoşnutsuzluğuna, devlet ricâline karşı kin ve düşmanlık duygularının oluşmasına yol açıyordu.
Sonradan Lâle Devri diye adlandırılacak olan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın sadâreti döneminde ilk Türk matbaasının açılması, bir tercüme komisyonunun oluşturularak Doğu ve Batı dillerinden çeviriler yapılması, kütüphaneler açılması, bir süredir ihmal edilen çiniciliğin tekrar ihyası, kâğıt ve kumaş imalâthanelerinin kurulması, bir itfaiye teşkilâtının oluşturulması gibi faaliyetler geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir durum arz etmiyordu.
İbrahim Paşa'nın sadaret makamına göz diken Mustafa Paşa, isyanın hazırlığı işini önceden tanıdığı ve bir cinayetten dolayı idamdan kurtardığı, Yeniçeri Ocağı'nın mensubu Arnavut asıllı Patrona Halil'e verdi.
Halil o zamana kadar bazı olaylara karışmış, Niş ve Vidin ayaklanmalarına katılmış, iki defa ölüm cezasından kurtulmuş, etkili konuşabilen bir kişiydi.