Arama
Franz Liszt, Osmanlı sultanına neden hayrandı?
Franz Liszt, 19'uncu yüzyılın en büyük piyanist ve bestecilerinden biriydi. Ünlü besteci, 1847 yılında İstanbul'a gelmiş, dervişlerden çok etkilenerek bir beste yapmıştı. Senfonik şiir tarzının öncüsü olan Liszt, Sultan Abdülmecid'e neden hayrandı? Abdülmecid'e Çırağan Sarayı'nda verdiği konseri, nargile dumanı altında mı gerçekleştirmişti? Gemiden iner inmez tutuklandığı haberi doğru muydu? Ölümünün yıl dönümünde, Franz Liszt'in İstanbul'a gelişine dair bilinmeyenleri sizlerle buluşturuyoruz.
İstanbul'u görme isteği çok eskilere dayanan Liszt, bu kutlu şehre ziyaretini Sultan'a kendisi önermişti. Liszt, Doğu'nun merkezi İstanbul'a ve çevresindeki antik şehirlere karşı büyük bir merak besliyordu. 1838 devriminden kaçan Macar asilzadelerine ve subaylarına Rusya'nın ve Avusturya'nın tüm baskılarına rağmen kucak açan Sultan Abdülmecid'e de büyük bir sempati duyuyordu.
Sultan Abdülmecid'in bu konudaki tavrı oldukça netti: "Tacımı veririm, tahtımı veririm ama devletime sığınanları asla vermem!" Böylesine onurlu bir davranış, Liszt'in gönlünde İstanbul ve Abdülmecid'in yerini farklı kılıyordu.
O dönem, dünyaca ünlü müzik adamı Gaetano Donizetti'nin ağabeyi Giuseppe Donizetti, Osmanlı Mızıka-ı Hümayun Kumandanı olarak görev yapıyordu. Donizetti ile tanışma isteği de, İstanbul'a gelecek olan Franz Liszt'in heyecanını artırıyordu.
1838 yılında bu arzusunu yerine getirmeye karar veren Franz Liszt, sevgilisi Marie d'Agoult ile İstanbul'a seyahat için tüm hazırlıklarını ve ayarlamalarını yapmış fakat her şeye rağmen büyük piyanist, Doğu'nun merkezi İstanbul'a gelememişti.
Franz Liszt'in İstanbul'u ziyaret arzusunu yerine getirememesinin sebebi, sevgilisi Marie d'Agoult'un hamile olduğunun anlaşılmasıydı. Onu bu haliyle böylesine uzun ve yorucu bir seyahate çıkaramayacak olan Liszt, bütün planlarını iptal etmek zorunda kalmıştı.
Ancak Liszt, İstanbul'a gitme arzusundan hiçbir zaman vazgeçmedi. Farklı tarihlerde, farklı şehirlerde defterine aldığı notlarında da büyük usta, devamlı bu arzusunu dile getiriyordu.
Franz Liszt, 1847 yılında yakın dostu, ünlü şair Alphonse de Lamartine'e yıllardır hayalini kurduğu bu seyahatin gerçekleşebilmesi için aracılık yapmasını rica eden bir mektup kaleme aldı.
Lamartine, Sadrazam Mustafa Reşid Paşa'yı ünlü piyanistin bu arzusundan haberdar etti ve kısa süre sonra Franz Liszt, bizzat Sultan Abdülmecid ve Sadrazam Mustafa Reşid Paşa tarafından İstanbul'a davet edildi.
Lemberg ve Ukranya'daki konserlerinin ardından İstanbul'a gelmek üzere Galatz'dan gemiye binen Liszt, 8 Haziran 1847 günü nihayetinde yıllardır kurduğu hayallerini gerçekleştirdi ve Osmanlı payitahtı İstanbul'a ayak bastı.
Ünlü piyanisti İstanbul Limanı'nda, Sultan'ın baş tercümanı Baron Resta bekliyordu. Sultan Abdülmecid, Franz Liszt'i tanıma ve kendi orkestrasını dünyaca ünlü bir müzisyene gösterme konusunda büyük bir heyecan duyuyor ve sabırsızlanıyordu.
Sultan Abdülmecid, Liszt'in dinlenmesine dahi müsaade etmeden İstanbul'a ayak basar basmaz saraya getirilmesini emretmişti. Bu emir üzerine Liszt, Baron Resta ve saray görevlilerinin refakatinde hemen eski Çırağan Sarayı'na getirildi.
Sultan'ın bu aceleciliğini ve heyecanını anlamlandıramayan bazı gazete ve dergiler Franz Liszt'in İstanbul'a ayak basar basmaz tutuklandığını çünkü kendisinin bir sahtekâr zannedildiğini yazdılar.